توصیه های پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه

در این مقاله مطالعه می کنید:

کمتر از 10% جمعیت دنیا به سنگ کلیه مبتلا هستند. سنگ کلیه مختصری، در مردان شایع تر است. برای پیشگیری از سنگ کلیه، بهترین راه رعایت رژیم غذایی است.

انواع سنگ کلیه

انواع سنگ کلیه شامل سنگ کلیه کلسیمی، شاخ گوزنی یا استروایت، اوریک اسید و سیستین است.

انواع سنگ کلیه

علت تشکیل سنگ کلیه

علت سنگ کلیه می تواند ارثی بوده یا به دلیل بعضی از بیماری های مشخص باشد، ولی غالبا علت آن نامشخص و در 80% موارد از نوع اگزالات کلسیم و بقیه موارد، غالبا از نوع فسفات کلسیم و اسید اوریک می باشد.

در دو محدوده سنی بیشتر رخ می دهد:

  • بین 20 تا 30 سال
  • بین 50 تا 60 سال

عادات غذایی و شیوه زندگی اثر مستقیمی بر روی خطر سنگ سازی دارند.

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اگزالات کلسیم عبارتند از:

پائین بودن حجم ادرار (کمتر از 2 لیتر در روز)

بالا بودن کلسیم ادرار (بیش از 250 میلی گرم در روز)

بالا بودن اگزالات ادرار ( بیش از 40 میلی گرم در روز)

بالا بودن اسید اوریک ادرار (بیش از 600 میلی گرم در روز)

پائین بودن سیترات ادرار ( کمتر از 320 میلی گرم در روز)

پائین بون منیزیوم ادرار ( کمتر از 50 میلی گرم در روز)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های فسفات کلسیم علاوه بر موارد فوق عبارتند از:

  1. بالا بودن فسفات ادرار ( بیش از 1000 میلی گرم در روز)
  2. بالا بودن PH ادرار (قلیایی شدن ادرار به PH بیش از 7)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اسید اوریکی که 10 تا 15 درصد سنگ ها را می سازند عبارتند از:

✔️ بالا بودن اسید اوریک ادرار

✔️ پائین بودن PH ادرار به کمتر از 5/5 (اسیدی بودن ادرار)

علت تشکیل سنگ اگزالات کلسیم

اگزالات ماده ای طبیعی است که در بسیاری از مواد غذایی یافت می شود. بدن، انرژی خود را از غذا تأمین می کند. پس از اینکه بدن شما مواد مورد نیاز خود را دریافت کرد، مواد اضافی از طریق جریان خون به کلیه رفته و از طریق ادرار خارج می شود. در ادرار مواد مختلفی وجود دارد. اگر ادرار غلیظ بوده و مقدار مواد زائد بیشتر از مایعات بدن باشد، کریستال ها شکل می گیرند.

این کریستال ها ممکن است به هم بچسبند و تشکیل جرم سختی به نام سنگ کلیه را دهند. اگزالات یکی از موادی است که می تواند باعث تشکیل کریستال در ادرار شود. در صورتی که مقدار زیادی اگزالات در حجم کمی از مایع ادرار وجود داشته باشد، اگزالات به کلسیم موجود در ادرار ساخته شده توسط کلیه می چسبد و تشکیل سنگ کلیه اگزالات کلسیم را می دهد.

کلسیم سیترات و سنگ کلیه

اگر شما به مقدار  1500 میلی گرم در روز از منابع مختلف (غذا و مکمل ها) کلسیم دریافت کنید، مشکلی ندارد. همیشه دریافت کلسیم همراه با غذا ریسک بیشتری برای تشکیل سنگ کلیه به نسبت دریافت کلسیم بین وعده های غذایی دارد.

از آنجایی که کلسیم کربنات و کلسیم سیترات هردو برای جذب اگزالات موجود در دستگاه گوارش مفید هستند، کلسیم سیترات برای کمک به دفع سیترات موجود در ادرار و کاهش ریسک تشکیل سنگ های کلسیمی توصیه می شود.

سنگ کلیه و  عادات غذایی

نقش آب

برای رسیدن به این میزان حجم ادرار بایستی حدود 3 لیتر آب در روز نوشید.

نقش پروتئین

 اثر پروتئین حیوانی در مقایسه با پروتئین گیاهی متفاوت است به طوری که شیوع سنگ های کلیوی در گیاه خواران نصف جمعیت عمومی می باشد. محدود کردن پروتئین های حیوانی در رژیم غذایی می تواند در کاهش ایجاد و یا عود سنگ های کلیوی سودمند باشد. پروتئین های حیوانی از طریق افزایش کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار و کاهش سیترات و PH ادرار باعث سنگ سازی می شوند.

نقش دیگر نوشیدنی ها

اگرچه نقش آب در کاهش ایجاد، و یا عود سنگ های کلیوی مورد پذیرش همه می باشد ولی نقش دیگر نوشیدنی ها در سنگ کلیه در متون علمی مورد توافق همه نیست.

تاثیر نوشیدنی بر سنگ کلیه

نقش نمک

نمک از طریق افزایش کلسیم و اگزالات ادرار و کاهش سیترات ادرار در افزایش ایجاد و یا عود سنگ نقش دارد.

نقش میوه ها و سبزیجات

 میوه ها و سبزیجات می توانند اثرات ضد سنگ سازی داشته باشند. این غذاها به دلیل داشتن مقادیر زیادی آب، پتاسیم، منیزیوم و مقادیر کم کلرید سدیم و قدرت قلیایی کردن بالا به خاطر بیکربنات و سیترات بالا  نقش به سزایی در کاهش سنگ سازی دارد.

نقش شیر و محصولات لبنی

محدود کردن کلسیم رژیم غذایی در بیماران با ریسک بالای سنگ کلیه توصیه نمی شود. رژیم کم کلسیم نه تنها منجر به کاهش کلسیم ادرار نمی شود بلکه باعث افزایش اگزالات ادرار نیز می شود لذا به این افراد توصیه به استفاده از شیر و لبنیات در حد معمول می شود.

کربوهیدرات، چربی، مولتی ویتامین و سنگ کلیه

ویتامین a و سنگ کلیه

برای دفع سنگ کلیه چه بخوریم؟

برای سنگ کلیه چه نخوریم؟

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 نوشیدنی هایی که اگزالات را افزایش می دهند مثل چای یا استعداد سنگ سازی را افزایش می دهند مثل آب گریپ فروت و آب سیب و کولا می باشد.

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 نوشابه ها (soft drink) که متاسفانه مصرف آن نیز بالا است به خاطر داشتن فروکتوز، ساکروز و اسید فسفریک، خطر سنگ های کلسیمی و اسید اوریکی را بالا می برند.

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 در مورد نوشابه های ورزشی و انرژی زا اگر چه مطالعات ضد و نقیضی وجود دارد ولی به نظر می رسد این نوشابه ها به دلیل این که غنی از سدیم، کربوهیدرات و کافئین می باشند لذا خطر سنگ کلیه را بالا می برد.

ویتامین c و سنگ کلیه

حداکثر میزان توصیه شده ویتامین C 1500 میلی گرم در روز می باشد.

سنگ کلیه و وزن بدن

 اگرچه نقش وزن بدن، شاخص توده بدن (BMI) و ترکیبات بدن در ایجاد سنگ هنوز مورد بحث است ولی مطالعات بزرگ نشان می دهند که با افزایش وزن بدن، شاخص توده بدن (BMI) و دور مچ دست، خطر تولید سنگ کلیه هم افزایش می یابد. جنس سنگ در این گروه از افراد نسبت به عموم مردم متفاوت بوده و بجای سنگ های کلسیمی، شیوع سنگ های اسید اوریکی بیشتر می باشد.

سنگ کلیه و ورزش

مطالعاتی که اثر ورزش بر روی کاهش بروز سنگ را نشان دهندکم می باشد. از طرف دیگر شواهد قابل توجهی نشان می دهد که بین بی حرکتی و در بستر ماندن و خطر بالای بروز سنگ کلیه ارتباط وجود دارد. در کل ورزش باعث کنترل فشار خون، افزایش جریان خون کلیه، کاهش التهابات، و بهبود حساسیت به انسولین می شود. در کل برآیند مطالعات به این سمت است که ورزش در کاهش بروز سنگ مؤثر است.

سنگ کلیه و وقایع استرس زا در زندگی

زندگی پر استرس با خطر بالاتر سنگ کلیه همراه است. این مسئله به ویژه در زنان به اثبات رسیده است. استرس نه تنها خطر شروع بیماری را افزایش می دهد بلکه دفعات دفع سنگ را نیز بالا می برد. به نظر می رسد پاسخ های هورمونی به استرس در این امر دخیل باشند.

استرس و سنگ کلیه

ده قانون برای پیشگیری از سنگ کلیه

  • وزن خود را در حد ایده آل نگه داشته و روزانه به طور منظم و در هوای باز ورزش کنید.
  • روزانه به میزان کافی آب بنوشید به طوری که 2 لیتر در روز حجم ادرارتان باشد.
  • مصرف پروتئین های گوشت قرمز و مرغ را به حدود 20گرم در روز محدود کنید.
  • در روز حدود 40 گرم پروتئین گیاهی مصرف کنید.
  • هر روز میوه و سبزیجات بخورید و از محصولات غنی از اگزالات بپرهیزید.
  • شیر و محصولات لبنی را در حدی بنوشید که میزان دریافت کلسیم روزانه شما به حدود 1000 میلی گرم در روز برسد.
  • دستورالعمل های بین المللی مصرف چربی و کربوهیدرات را رعایت کنید.
  • از محصولات مواد غذایی تازه و منجمد استفاده کنید، و از مصرف غذاهای از قبل پخته شده و / یا مواد غذایی کنسرو شده اجتناب کنید.
  • از مصرف خودسرانه مکمل های غذایی بپرهیزید و از داروها و مکمل ها تنها تحت نظارت پزشکی استفاده کنید.
  • تا آنجایی که ممکن است از وقایع پراسترس زنگی اجتناب کنید.

سوال: فولنس و سنگ کلیه

با سلام
پسر 6 ماهه ای دارم که در بدو تدولد مشکل عفونت ادرادی و فولنس کلیه چپ داشت. یک دوره 30روزه سفالکسین مصرف کرد تا عفونت برطرف شد. دکتر فوق تخصص کلیه اطفال مشهد گفت فولنس مشکلی نداره و هر دو ماه فقط باید ازمایش ادار بده . آزمایشات را هر دو ماه انجام دادیم و عفونتی نبود تا اینکه این ماه (6 ماهگی)دکتر یک سونوگرافی نوشت که نتیجه اش:
حداقل 7 شن ریزه 1 تا 2.5 میلیمتری در کالیسهای تحتانی کلیه چپ و 3 شن ریزه 1.5 میلیمتری در کالسهای تحتانی کلیه راست است. فولنس در سیستم دفعی کلیه ها مشاهده شد.
به دکترش مراجعه کردم .تری کا سیترات براش نوشت روزی 3 دفعه 3.5 سی سی. آیا به نظز شما برطرف میشود .
آیا شن ریزه ها در اثر فولنس است؟  آیا نیاز به جراحی دارد؟ شن ریزه ها آیا دفع می شود؟
در ضمن پسرم بعد از مصرف آنتی بیوتیک دچار یبوست هم شد که 10 روز یکبار هم شکمش کار نمی کرد. دکتر بهش پیدرولاکس داد که 3 ماه بهش دادم و تازه قطع کرددم.  آیا ملین ها باعث ایجاد سنگ میشه؟ آیا فولنس درمان داره؟

برای مشاهده پاسخ این سوال اینجا کلیک کنید.

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

 دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.2/5 - (59 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر سیامک دوشنبه ۳۱ خرداد ۹۵( 7 سال پیش) تعداد بازدید: 182 مشاهده پرسش
    درود بر شما اقای دکتر.طیامک هستم۴۳ ساله.مدت دو سال است که یک سنگ ۴میلی در کالیس میانی کلیه راست دارم.به متخصص کلیه مراجعه کردم فرمودند تا زمانی که درد و خونریزی و عفونت نداشته باشید سنگ اگر ۵۰سال هم انجا باشد مشکلی نیست.هیچ یک از علایم ذکر شده را ندارم.میخواستم نظر حضرتعالی را جویا بشم.با سپاس فراوان.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۳۱ خرداد ۹۵( 7 سال پیش)
      سلام
      با نظر پزشک تان موافقم
  • تصویر کاربر وحید دوشنبه ۲۴ خرداد ۹۵( 7 سال پیش) تعداد بازدید: 266 مشاهده پرسش
    من 28 سال دارم و تصمیم به اهدای یک کلیه خودم رو دارم به خاطر برخی مسائل می خواستم ببینم چه خطراتی بعد اهدا برای من به وجود خواهد آمد یعنی با یک کلیه توان زندگی کردن عادی رو خواهم داشت یا نه
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۲۴ خرداد ۹۵( 7 سال پیش)
      سلام
      بالاخره تا آخر عمر با یک کلیه زندگی کردن کمی ریسک دارد و اگر به دلیلی کلیه تان نارسایی پیدا کند با مشکل روبرو خواهید شد
  • تصویر کاربر کیوان جمعه ۲۴ اردیبهشت ۹۵( 7 سال پیش) تعداد بازدید: 178 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر من 22 سالمه و کم خونی دارم با گروه خونی ab+ . میخام یکی از کلیه هامو بفروشم . واسه من مشکلی واسه ادامه حیاتم پیش نمیاد؟ دوره نقاهت چند وقته؟
    خیلی ممنون میشم اگه جواب بدین
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۲۴ اردیبهشت ۹۵( 7 سال پیش)
      سلام
      اگر کم خونی شدید باشد نمی شود.
  • تصویر کاربر نسیمی شنبه ۱۸ اردیبهشت ۹۵( 7 سال پیش) تعداد بازدید: 304 مشاهده پرسش
    سلام خواهش میکنم سریع جواب بدین استرس شدیدی دارم. اقای دکتر 2ماه پیش رفتم سونوگرافی سنگ کلیه 5 میلی در قسمت تحتانی داشتم فرموده بودین طناب برم و مایعات بنوشم. تا دفع بشه دیروز رفتم سونوگرافی سنگ کلیه ام 6 میلی شده به نظرتون باید برم سنگ شکنی؟ایا سنگ از قسمت تحتانی غیر قابل دفع هست اخه از یه مقاله خونده بودم که از قسمت تحتانی سنگ قابل دفع شدن نیست و باید سنگ شکنی بشه.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری شنبه ۱۸ اردیبهشت ۹۵( 7 سال پیش)
      سلام
      لطفا اصل سونوگرافی را برای من ارسال کنید یا اینکه عین مطلب آن را بنویسید
  • تصویر کاربر حسین پنجشنبه ۱۲ فروردین ۹۵( 7 سال پیش) تعداد بازدید: 812 مشاهده پرسش
    با سلام و تبریگ سال نو
    بنده پسری 23 ساله هستم که اخیرا متوجه شده ام آژنزی کلیه دارم و کلیه سمت راستم در سونوگرافی مشاهده نشده است . استرس فراوانی پیدا کرده ام و زندگیم داره خراب میشه . آیا بلند کردن وزن سنگین برای بنده مضر است؟ بدنسازی چطور ؟ چه کنم سالم بمانم و اسیر مسائل درمانی نشوم ؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۱۲ فروردین ۹۵( 7 سال پیش)
      با سلام و تبریک سال نو
      بدنسازی تاثیر منفی ندارد ولی توصیه می کنم در مصرف نمک و گوشت زیاده روی نکنید و بصورت دوره ای هر 6 ماه چکاپ شوید
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر