توصیه های پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه

در این مقاله مطالعه می کنید:

کمتر از 10% جمعیت دنیا به سنگ کلیه مبتلا هستند. سنگ کلیه مختصری، در مردان شایع تر است. برای پیشگیری از سنگ کلیه، بهترین راه رعایت رژیم غذایی است.

انواع سنگ کلیه

انواع سنگ کلیه شامل سنگ کلیه کلسیمی، شاخ گوزنی یا استروایت، اوریک اسید و سیستین است.

انواع سنگ کلیه

علت تشکیل سنگ کلیه

علت سنگ کلیه می تواند ارثی بوده یا به دلیل بعضی از بیماری های مشخص باشد، ولی غالبا علت آن نامشخص و در 80% موارد از نوع اگزالات کلسیم و بقیه موارد، غالبا از نوع فسفات کلسیم و اسید اوریک می باشد.

در دو محدوده سنی بیشتر رخ می دهد:

  • بین 20 تا 30 سال
  • بین 50 تا 60 سال

عادات غذایی و شیوه زندگی اثر مستقیمی بر روی خطر سنگ سازی دارند.

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اگزالات کلسیم عبارتند از:

پائین بودن حجم ادرار (کمتر از 2 لیتر در روز)

بالا بودن کلسیم ادرار (بیش از 250 میلی گرم در روز)

بالا بودن اگزالات ادرار ( بیش از 40 میلی گرم در روز)

بالا بودن اسید اوریک ادرار (بیش از 600 میلی گرم در روز)

پائین بودن سیترات ادرار ( کمتر از 320 میلی گرم در روز)

پائین بون منیزیوم ادرار ( کمتر از 50 میلی گرم در روز)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های فسفات کلسیم علاوه بر موارد فوق عبارتند از:

  1. بالا بودن فسفات ادرار ( بیش از 1000 میلی گرم در روز)
  2. بالا بودن PH ادرار (قلیایی شدن ادرار به PH بیش از 7)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اسید اوریکی که 10 تا 15 درصد سنگ ها را می سازند عبارتند از:

✔️ بالا بودن اسید اوریک ادرار

✔️ پائین بودن PH ادرار به کمتر از 5/5 (اسیدی بودن ادرار)

علت تشکیل سنگ اگزالات کلسیم

اگزالات ماده ای طبیعی است که در بسیاری از مواد غذایی یافت می شود. بدن، انرژی خود را از غذا تأمین می کند. پس از اینکه بدن شما مواد مورد نیاز خود را دریافت کرد، مواد اضافی از طریق جریان خون به کلیه رفته و از طریق ادرار خارج می شود. در ادرار مواد مختلفی وجود دارد. اگر ادرار غلیظ بوده و مقدار مواد زائد بیشتر از مایعات بدن باشد، کریستال ها شکل می گیرند.

این کریستال ها ممکن است به هم بچسبند و تشکیل جرم سختی به نام سنگ کلیه را دهند. اگزالات یکی از موادی است که می تواند باعث تشکیل کریستال در ادرار شود. در صورتی که مقدار زیادی اگزالات در حجم کمی از مایع ادرار وجود داشته باشد، اگزالات به کلسیم موجود در ادرار ساخته شده توسط کلیه می چسبد و تشکیل سنگ کلیه اگزالات کلسیم را می دهد.

کلسیم سیترات و سنگ کلیه

اگر شما به مقدار  1500 میلی گرم در روز از منابع مختلف (غذا و مکمل ها) کلسیم دریافت کنید، مشکلی ندارد. همیشه دریافت کلسیم همراه با غذا ریسک بیشتری برای تشکیل سنگ کلیه به نسبت دریافت کلسیم بین وعده های غذایی دارد.

از آنجایی که کلسیم کربنات و کلسیم سیترات هردو برای جذب اگزالات موجود در دستگاه گوارش مفید هستند، کلسیم سیترات برای کمک به دفع سیترات موجود در ادرار و کاهش ریسک تشکیل سنگ های کلسیمی توصیه می شود.

سنگ کلیه و  عادات غذایی

نقش آب

برای رسیدن به این میزان حجم ادرار بایستی حدود 3 لیتر آب در روز نوشید.

نقش پروتئین

 اثر پروتئین حیوانی در مقایسه با پروتئین گیاهی متفاوت است به طوری که شیوع سنگ های کلیوی در گیاه خواران نصف جمعیت عمومی می باشد. محدود کردن پروتئین های حیوانی در رژیم غذایی می تواند در کاهش ایجاد و یا عود سنگ های کلیوی سودمند باشد. پروتئین های حیوانی از طریق افزایش کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار و کاهش سیترات و PH ادرار باعث سنگ سازی می شوند.

نقش دیگر نوشیدنی ها

اگرچه نقش آب در کاهش ایجاد، و یا عود سنگ های کلیوی مورد پذیرش همه می باشد ولی نقش دیگر نوشیدنی ها در سنگ کلیه در متون علمی مورد توافق همه نیست.

تاثیر نوشیدنی بر سنگ کلیه

نقش نمک

نمک از طریق افزایش کلسیم و اگزالات ادرار و کاهش سیترات ادرار در افزایش ایجاد و یا عود سنگ نقش دارد.

نقش میوه ها و سبزیجات

 میوه ها و سبزیجات می توانند اثرات ضد سنگ سازی داشته باشند. این غذاها به دلیل داشتن مقادیر زیادی آب، پتاسیم، منیزیوم و مقادیر کم کلرید سدیم و قدرت قلیایی کردن بالا به خاطر بیکربنات و سیترات بالا  نقش به سزایی در کاهش سنگ سازی دارد.

نقش شیر و محصولات لبنی

محدود کردن کلسیم رژیم غذایی در بیماران با ریسک بالای سنگ کلیه توصیه نمی شود. رژیم کم کلسیم نه تنها منجر به کاهش کلسیم ادرار نمی شود بلکه باعث افزایش اگزالات ادرار نیز می شود لذا به این افراد توصیه به استفاده از شیر و لبنیات در حد معمول می شود.

کربوهیدرات، چربی، مولتی ویتامین و سنگ کلیه

ویتامین a و سنگ کلیه

برای دفع سنگ کلیه چه بخوریم؟

برای سنگ کلیه چه نخوریم؟

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 نوشیدنی هایی که اگزالات را افزایش می دهند مثل چای یا استعداد سنگ سازی را افزایش می دهند مثل آب گریپ فروت و آب سیب و کولا می باشد.

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 نوشابه ها (soft drink) که متاسفانه مصرف آن نیز بالا است به خاطر داشتن فروکتوز، ساکروز و اسید فسفریک، خطر سنگ های کلسیمی و اسید اوریکی را بالا می برند.

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 در مورد نوشابه های ورزشی و انرژی زا اگر چه مطالعات ضد و نقیضی وجود دارد ولی به نظر می رسد این نوشابه ها به دلیل این که غنی از سدیم، کربوهیدرات و کافئین می باشند لذا خطر سنگ کلیه را بالا می برد.

ویتامین c و سنگ کلیه

حداکثر میزان توصیه شده ویتامین C 1500 میلی گرم در روز می باشد.

سنگ کلیه و وزن بدن

 اگرچه نقش وزن بدن، شاخص توده بدن (BMI) و ترکیبات بدن در ایجاد سنگ هنوز مورد بحث است ولی مطالعات بزرگ نشان می دهند که با افزایش وزن بدن، شاخص توده بدن (BMI) و دور مچ دست، خطر تولید سنگ کلیه هم افزایش می یابد. جنس سنگ در این گروه از افراد نسبت به عموم مردم متفاوت بوده و بجای سنگ های کلسیمی، شیوع سنگ های اسید اوریکی بیشتر می باشد.

سنگ کلیه و ورزش

مطالعاتی که اثر ورزش بر روی کاهش بروز سنگ را نشان دهندکم می باشد. از طرف دیگر شواهد قابل توجهی نشان می دهد که بین بی حرکتی و در بستر ماندن و خطر بالای بروز سنگ کلیه ارتباط وجود دارد. در کل ورزش باعث کنترل فشار خون، افزایش جریان خون کلیه، کاهش التهابات، و بهبود حساسیت به انسولین می شود. در کل برآیند مطالعات به این سمت است که ورزش در کاهش بروز سنگ مؤثر است.

سنگ کلیه و وقایع استرس زا در زندگی

زندگی پر استرس با خطر بالاتر سنگ کلیه همراه است. این مسئله به ویژه در زنان به اثبات رسیده است. استرس نه تنها خطر شروع بیماری را افزایش می دهد بلکه دفعات دفع سنگ را نیز بالا می برد. به نظر می رسد پاسخ های هورمونی به استرس در این امر دخیل باشند.

استرس و سنگ کلیه

ده قانون برای پیشگیری از سنگ کلیه

  • وزن خود را در حد ایده آل نگه داشته و روزانه به طور منظم و در هوای باز ورزش کنید.
  • روزانه به میزان کافی آب بنوشید به طوری که 2 لیتر در روز حجم ادرارتان باشد.
  • مصرف پروتئین های گوشت قرمز و مرغ را به حدود 20گرم در روز محدود کنید.
  • در روز حدود 40 گرم پروتئین گیاهی مصرف کنید.
  • هر روز میوه و سبزیجات بخورید و از محصولات غنی از اگزالات بپرهیزید.
  • شیر و محصولات لبنی را در حدی بنوشید که میزان دریافت کلسیم روزانه شما به حدود 1000 میلی گرم در روز برسد.
  • دستورالعمل های بین المللی مصرف چربی و کربوهیدرات را رعایت کنید.
  • از محصولات مواد غذایی تازه و منجمد استفاده کنید، و از مصرف غذاهای از قبل پخته شده و / یا مواد غذایی کنسرو شده اجتناب کنید.
  • از مصرف خودسرانه مکمل های غذایی بپرهیزید و از داروها و مکمل ها تنها تحت نظارت پزشکی استفاده کنید.
  • تا آنجایی که ممکن است از وقایع پراسترس زنگی اجتناب کنید.

سوال: فولنس و سنگ کلیه

با سلام
پسر 6 ماهه ای دارم که در بدو تدولد مشکل عفونت ادرادی و فولنس کلیه چپ داشت. یک دوره 30روزه سفالکسین مصرف کرد تا عفونت برطرف شد. دکتر فوق تخصص کلیه اطفال مشهد گفت فولنس مشکلی نداره و هر دو ماه فقط باید ازمایش ادار بده . آزمایشات را هر دو ماه انجام دادیم و عفونتی نبود تا اینکه این ماه (6 ماهگی)دکتر یک سونوگرافی نوشت که نتیجه اش:
حداقل 7 شن ریزه 1 تا 2.5 میلیمتری در کالیسهای تحتانی کلیه چپ و 3 شن ریزه 1.5 میلیمتری در کالسهای تحتانی کلیه راست است. فولنس در سیستم دفعی کلیه ها مشاهده شد.
به دکترش مراجعه کردم .تری کا سیترات براش نوشت روزی 3 دفعه 3.5 سی سی. آیا به نظز شما برطرف میشود .
آیا شن ریزه ها در اثر فولنس است؟  آیا نیاز به جراحی دارد؟ شن ریزه ها آیا دفع می شود؟
در ضمن پسرم بعد از مصرف آنتی بیوتیک دچار یبوست هم شد که 10 روز یکبار هم شکمش کار نمی کرد. دکتر بهش پیدرولاکس داد که 3 ماه بهش دادم و تازه قطع کرددم.  آیا ملین ها باعث ایجاد سنگ میشه؟ آیا فولنس درمان داره؟

برای مشاهده پاسخ این سوال اینجا کلیک کنید.

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

 دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.2/5 - (59 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر علی چهارشنبه ۱۵ مهر ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 212 مشاهده پرسش
    سلام.خسته نباشید.یه سنگ ۶mmدرحالب سمت راست کلیه دارم.وسوسه شیطان برمن غلبه کردخودارضایی کردم ولی منی از من خارج نشد یعنی حس شهوت خروج منی به من دست داد ولی منی از من خارج نشد.آقای دکتر چیکار کنم دارم دیوونه میشم خواهش می کنم راهنماییم کنید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۵ مهر ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      البته قلبش بهتر بود سری به سایت شیطان رجیم دات کام میزدید و از ایشان می پرسیدید.
      ولی با اینحال بایستی خدمتتان بگم که جای نگرانی ندارد و می تواند از عوارض سنگ یا احتمالا داروهایی باشد که مصرف می کنید. بهنگام ادرار کردن منی با ادرار خارج می شود و آسیبی نمی رساند
    2. تصویر کاربر علی چهارشنبه ۱۵ مهر ۹۴( 8 سال پیش)
      آقای دکتر ممنون از پاسخ گویی شما.برای من گناهکارکثیف دعا کنید.
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۵ مهر ۹۴( 8 سال پیش)
      در توبه همیشه بازه و خدا غفار الذنوب و ستار العیوب هست شما هم برای من دعا کنید انشاالله که همیشه سلامت باشید هم سلامت جسم و هم سلامت روح
    4. تصویر کاربر علی چهارشنبه ۱۵ مهر ۹۴( 8 سال پیش)
      آقای دکتر شما لطف دارید.ماهمیشه به داشتن پزشکان مجربی مثل شما می بالیم.حقیقتش من سربازم از یه خانواده ی روستایی.یه هفته پیش دردشدیدی در پهلوی سمت راستم ایجاد شد که بابه بیمارستان امام سجاد مراجعه کردم که پس از آزمایشات گفتن که یه سنگ ۶mm در حالب سمت راست شماهست .متخصص اورولژ بیمارستان به من تامسوسیلین و شیاف داد.دکتر گفت که اگه درد گرفت بیار عمل کنم اگه نگرفت تایه ماه دیگه آزمایش سونوگرافی بده بیار و هیچ راهنمایی دیگه ای منو نکرد.خداروشکر درد نداشتم بعد اون روز .یکی از دوستان گفت که این کاری که گفتم رو انجام بده سنگ دفع میشه.منم شیطون گول زد اینکار رو انجام دادم.که همونطوری که گفتم منی از بیرون نیومد.حسابی ترسیدم تا جایی که فکر خودکشی هم به سرم زد.آقای دکتر آیا این که منی از من دفع نشد مشکل حادی نیست ؟ببخشیدکه سر شما رو بدرد آوردم.اگه منو راهنمایی کنید ممنون میشم
    5. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۱۵ مهر ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      عدم خروج منی بهنگام انزال از عوارض گذرای تامسولوسین هست و باقطع آن مشکل برطرف خواهد شد
    6. نمایش سایر 4 پاسخ
  • تصویر کاربر آرمان یکشنبه ۱۲ مهر ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 223 مشاهده پرسش
    برادر عزیزم من کلیه ی چپم در محل لگن است آیا برای استخدام نیروی انتظامی ثبت نام کنم مشکلی به وجود میاد؟مثلا از دست دادن کلیه و... لطفا راهنمایی بیشتر کنید
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۲ مهر ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      اگر ضربه ای به ناحیه شکم نخورد مشکلی نیست
  • تصویر کاربر ندا شنبه ۷ شهریور ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 205 مشاهده پرسش
    سلام خسته نباشید به مدت سه سال است که آزمایش ادرار وجود خون را نشان می دهد که سونوگرافی وجود شن در کلیه را نشان داد اما بعد از آزمایش rbc morphology که نتیجه اش dismorphic بود پزشک متخصص گفت که خون مربوط به بافت کلیه می باشد تمام آیتم های آزمایش ادرار و خونم طبیعی هستن فقط rbc ادرار 25 میباشد سون گرافی هم فقط وجود شن در یکی ازکلیه هایم را نشان می دهد.مشکل کلیه من چیست؟ آیا نیاز هست سی تی اسکن انجام دهم؟ آیا ممکن است سرطان کلیه داشته باشم؟ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری شنبه ۷ شهریور ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      وجود گلبول قرمز در ادرار علل خیلی زیادی دارد که برای پی بردن به علت آن بایستی بررسی های لازم از جمله سی تی اسکن انجام شود. لذا نمی توان ذهنی علت خاصی را مطرح کرد
  • تصویر کاربر حسن یکشنبه ۸ شهریور ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 259 مشاهده پرسش
    با عرض سلام خدمت جناب دکتر محترم.
    حدود4 ماه پیشبه دلیل درد در سمت راستم به بیمارستان مراجعه کردم و تشخیص سنگ دادند.یک سنگ دفع کردم. اما بعد در سونوگرافی که گرفتم هیچ سنگی مشاهده نشد ولی علائم هیدرونفروز و هیدرواورتر خفیف در سمت راستم مشاهده شد.به متخصص رجوع کردم و ایشان تامسولوسین تجویز کردند، اما بعداز سه ماه باز دو بار سونوگرافی کردم.همچنان همان علائم هیدرونفروز و هیدرواورتر خفیف در سمت راست دیده شد و هیچ سنگی هم نبود.
    بسیار نگران هستم.
    ایا این مشکل خاص و خطرناکی است؟درمانش چطوریه؟
    سپاسگزارم اقای دکتر
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۸ شهریور ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      به نظر من بایستی سی اسکن شکم و لگن بدون ماده رنگی انجام دهید
  • تصویر کاربر سعید پنجشنبه ۵ شهریور ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 204 مشاهده پرسش
    باسلام خدمت دکتر به عرض می رساند در ناحیه کلیه چپ احساس درد شدید به من دست داد و ضمن مراجعه به در مانگاه عمومی وانجام سنوگرافی نتیجه سنو گرافی طبق نظر دکتر نشانه دفع سنگ کلیه بوده که به محل مجرای خروجی حرکت کرده است ولی سنگ مشاهده عینی نشده است لذا پس نوشیدن مایعات زیاد وفعالیت هنوز موافق به دفع نشده ام تا حدود یک هفته بعد از آن دوباره همین احساس کیله درد به من دست داده است حالا سئوال این است اگر سنگ از قبل دفع شده است این درد کلیه جدید در همان کلیه مال چیست .لذا برای دفع سنگ وشرایط حالم که توضیع دادم راهنمایی بفرماید .
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۴ شهریور ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      به نظر من باید ابتدا دید که سنگ دارید یا خیر لذا بهتره سی تی اسکن شکم و لگن بدون ماده رنگی انجام دهید تا وجود سنگ و سایز و تعداد و محل سنگ مشخص شود. آنزمان می توان تصمیم گیری کرد چه اقدامی برایتان مناسب تر است
    2. تصویر کاربر سعید چهارشنبه ۴ شهریور ۹۴( 8 سال پیش)
      متشکر و ممنون از شیوه جدید جوابم را گرفتم و به دوستان و همکارانم دکتر و سایت مذکور را معرفی می نمایم
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری پنجشنبه ۵ شهریور ۹۴( 8 سال پیش)
      موفق باشید
    4. نمایش سایر 2 پاسخ
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر