توصیه های پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه

در این مقاله مطالعه می کنید:

کمتر از 10% جمعیت دنیا به سنگ کلیه مبتلا هستند. سنگ کلیه مختصری، در مردان شایع تر است. برای پیشگیری از سنگ کلیه، بهترین راه رعایت رژیم غذایی است.

انواع سنگ کلیه

انواع سنگ کلیه شامل سنگ کلیه کلسیمی، شاخ گوزنی یا استروایت، اوریک اسید و سیستین است.

انواع سنگ کلیه

علت تشکیل سنگ کلیه

علت سنگ کلیه می تواند ارثی بوده یا به دلیل بعضی از بیماری های مشخص باشد، ولی غالبا علت آن نامشخص و در 80% موارد از نوع اگزالات کلسیم و بقیه موارد، غالبا از نوع فسفات کلسیم و اسید اوریک می باشد.

در دو محدوده سنی بیشتر رخ می دهد:

  • بین 20 تا 30 سال
  • بین 50 تا 60 سال

عادات غذایی و شیوه زندگی اثر مستقیمی بر روی خطر سنگ سازی دارند.

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اگزالات کلسیم عبارتند از:

پائین بودن حجم ادرار (کمتر از 2 لیتر در روز)

بالا بودن کلسیم ادرار (بیش از 250 میلی گرم در روز)

بالا بودن اگزالات ادرار ( بیش از 40 میلی گرم در روز)

بالا بودن اسید اوریک ادرار (بیش از 600 میلی گرم در روز)

پائین بودن سیترات ادرار ( کمتر از 320 میلی گرم در روز)

پائین بون منیزیوم ادرار ( کمتر از 50 میلی گرم در روز)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های فسفات کلسیم علاوه بر موارد فوق عبارتند از:

  1. بالا بودن فسفات ادرار ( بیش از 1000 میلی گرم در روز)
  2. بالا بودن PH ادرار (قلیایی شدن ادرار به PH بیش از 7)

عوامل سنگ ساز در مورد سنگ های اسید اوریکی که 10 تا 15 درصد سنگ ها را می سازند عبارتند از:

✔️ بالا بودن اسید اوریک ادرار

✔️ پائین بودن PH ادرار به کمتر از 5/5 (اسیدی بودن ادرار)

علت تشکیل سنگ اگزالات کلسیم

اگزالات ماده ای طبیعی است که در بسیاری از مواد غذایی یافت می شود. بدن، انرژی خود را از غذا تأمین می کند. پس از اینکه بدن شما مواد مورد نیاز خود را دریافت کرد، مواد اضافی از طریق جریان خون به کلیه رفته و از طریق ادرار خارج می شود. در ادرار مواد مختلفی وجود دارد. اگر ادرار غلیظ بوده و مقدار مواد زائد بیشتر از مایعات بدن باشد، کریستال ها شکل می گیرند.

این کریستال ها ممکن است به هم بچسبند و تشکیل جرم سختی به نام سنگ کلیه را دهند. اگزالات یکی از موادی است که می تواند باعث تشکیل کریستال در ادرار شود. در صورتی که مقدار زیادی اگزالات در حجم کمی از مایع ادرار وجود داشته باشد، اگزالات به کلسیم موجود در ادرار ساخته شده توسط کلیه می چسبد و تشکیل سنگ کلیه اگزالات کلسیم را می دهد.

کلسیم سیترات و سنگ کلیه

اگر شما به مقدار  1500 میلی گرم در روز از منابع مختلف (غذا و مکمل ها) کلسیم دریافت کنید، مشکلی ندارد. همیشه دریافت کلسیم همراه با غذا ریسک بیشتری برای تشکیل سنگ کلیه به نسبت دریافت کلسیم بین وعده های غذایی دارد.

از آنجایی که کلسیم کربنات و کلسیم سیترات هردو برای جذب اگزالات موجود در دستگاه گوارش مفید هستند، کلسیم سیترات برای کمک به دفع سیترات موجود در ادرار و کاهش ریسک تشکیل سنگ های کلسیمی توصیه می شود.

سنگ کلیه و  عادات غذایی

نقش آب

برای رسیدن به این میزان حجم ادرار بایستی حدود 3 لیتر آب در روز نوشید.

نقش پروتئین

 اثر پروتئین حیوانی در مقایسه با پروتئین گیاهی متفاوت است به طوری که شیوع سنگ های کلیوی در گیاه خواران نصف جمعیت عمومی می باشد. محدود کردن پروتئین های حیوانی در رژیم غذایی می تواند در کاهش ایجاد و یا عود سنگ های کلیوی سودمند باشد. پروتئین های حیوانی از طریق افزایش کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در ادرار و کاهش سیترات و PH ادرار باعث سنگ سازی می شوند.

نقش دیگر نوشیدنی ها

اگرچه نقش آب در کاهش ایجاد، و یا عود سنگ های کلیوی مورد پذیرش همه می باشد ولی نقش دیگر نوشیدنی ها در سنگ کلیه در متون علمی مورد توافق همه نیست.

تاثیر نوشیدنی بر سنگ کلیه

نقش نمک

نمک از طریق افزایش کلسیم و اگزالات ادرار و کاهش سیترات ادرار در افزایش ایجاد و یا عود سنگ نقش دارد.

نقش میوه ها و سبزیجات

 میوه ها و سبزیجات می توانند اثرات ضد سنگ سازی داشته باشند. این غذاها به دلیل داشتن مقادیر زیادی آب، پتاسیم، منیزیوم و مقادیر کم کلرید سدیم و قدرت قلیایی کردن بالا به خاطر بیکربنات و سیترات بالا  نقش به سزایی در کاهش سنگ سازی دارد.

نقش شیر و محصولات لبنی

محدود کردن کلسیم رژیم غذایی در بیماران با ریسک بالای سنگ کلیه توصیه نمی شود. رژیم کم کلسیم نه تنها منجر به کاهش کلسیم ادرار نمی شود بلکه باعث افزایش اگزالات ادرار نیز می شود لذا به این افراد توصیه به استفاده از شیر و لبنیات در حد معمول می شود.

کربوهیدرات، چربی، مولتی ویتامین و سنگ کلیه

ویتامین a و سنگ کلیه

برای دفع سنگ کلیه چه بخوریم؟

برای سنگ کلیه چه نخوریم؟

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 نوشیدنی هایی که اگزالات را افزایش می دهند مثل چای یا استعداد سنگ سازی را افزایش می دهند مثل آب گریپ فروت و آب سیب و کولا می باشد.

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 نوشابه ها (soft drink) که متاسفانه مصرف آن نیز بالا است به خاطر داشتن فروکتوز، ساکروز و اسید فسفریک، خطر سنگ های کلسیمی و اسید اوریکی را بالا می برند.

Reverse Button on Samsung One UI 3.1.1 در مورد نوشابه های ورزشی و انرژی زا اگر چه مطالعات ضد و نقیضی وجود دارد ولی به نظر می رسد این نوشابه ها به دلیل این که غنی از سدیم، کربوهیدرات و کافئین می باشند لذا خطر سنگ کلیه را بالا می برد.

ویتامین c و سنگ کلیه

حداکثر میزان توصیه شده ویتامین C 1500 میلی گرم در روز می باشد.

سنگ کلیه و وزن بدن

 اگرچه نقش وزن بدن، شاخص توده بدن (BMI) و ترکیبات بدن در ایجاد سنگ هنوز مورد بحث است ولی مطالعات بزرگ نشان می دهند که با افزایش وزن بدن، شاخص توده بدن (BMI) و دور مچ دست، خطر تولید سنگ کلیه هم افزایش می یابد. جنس سنگ در این گروه از افراد نسبت به عموم مردم متفاوت بوده و بجای سنگ های کلسیمی، شیوع سنگ های اسید اوریکی بیشتر می باشد.

سنگ کلیه و ورزش

مطالعاتی که اثر ورزش بر روی کاهش بروز سنگ را نشان دهندکم می باشد. از طرف دیگر شواهد قابل توجهی نشان می دهد که بین بی حرکتی و در بستر ماندن و خطر بالای بروز سنگ کلیه ارتباط وجود دارد. در کل ورزش باعث کنترل فشار خون، افزایش جریان خون کلیه، کاهش التهابات، و بهبود حساسیت به انسولین می شود. در کل برآیند مطالعات به این سمت است که ورزش در کاهش بروز سنگ مؤثر است.

سنگ کلیه و وقایع استرس زا در زندگی

زندگی پر استرس با خطر بالاتر سنگ کلیه همراه است. این مسئله به ویژه در زنان به اثبات رسیده است. استرس نه تنها خطر شروع بیماری را افزایش می دهد بلکه دفعات دفع سنگ را نیز بالا می برد. به نظر می رسد پاسخ های هورمونی به استرس در این امر دخیل باشند.

استرس و سنگ کلیه

ده قانون برای پیشگیری از سنگ کلیه

  • وزن خود را در حد ایده آل نگه داشته و روزانه به طور منظم و در هوای باز ورزش کنید.
  • روزانه به میزان کافی آب بنوشید به طوری که 2 لیتر در روز حجم ادرارتان باشد.
  • مصرف پروتئین های گوشت قرمز و مرغ را به حدود 20گرم در روز محدود کنید.
  • در روز حدود 40 گرم پروتئین گیاهی مصرف کنید.
  • هر روز میوه و سبزیجات بخورید و از محصولات غنی از اگزالات بپرهیزید.
  • شیر و محصولات لبنی را در حدی بنوشید که میزان دریافت کلسیم روزانه شما به حدود 1000 میلی گرم در روز برسد.
  • دستورالعمل های بین المللی مصرف چربی و کربوهیدرات را رعایت کنید.
  • از محصولات مواد غذایی تازه و منجمد استفاده کنید، و از مصرف غذاهای از قبل پخته شده و / یا مواد غذایی کنسرو شده اجتناب کنید.
  • از مصرف خودسرانه مکمل های غذایی بپرهیزید و از داروها و مکمل ها تنها تحت نظارت پزشکی استفاده کنید.
  • تا آنجایی که ممکن است از وقایع پراسترس زنگی اجتناب کنید.

سوال: فولنس و سنگ کلیه

با سلام
پسر 6 ماهه ای دارم که در بدو تدولد مشکل عفونت ادرادی و فولنس کلیه چپ داشت. یک دوره 30روزه سفالکسین مصرف کرد تا عفونت برطرف شد. دکتر فوق تخصص کلیه اطفال مشهد گفت فولنس مشکلی نداره و هر دو ماه فقط باید ازمایش ادار بده . آزمایشات را هر دو ماه انجام دادیم و عفونتی نبود تا اینکه این ماه (6 ماهگی)دکتر یک سونوگرافی نوشت که نتیجه اش:
حداقل 7 شن ریزه 1 تا 2.5 میلیمتری در کالیسهای تحتانی کلیه چپ و 3 شن ریزه 1.5 میلیمتری در کالسهای تحتانی کلیه راست است. فولنس در سیستم دفعی کلیه ها مشاهده شد.
به دکترش مراجعه کردم .تری کا سیترات براش نوشت روزی 3 دفعه 3.5 سی سی. آیا به نظز شما برطرف میشود .
آیا شن ریزه ها در اثر فولنس است؟  آیا نیاز به جراحی دارد؟ شن ریزه ها آیا دفع می شود؟
در ضمن پسرم بعد از مصرف آنتی بیوتیک دچار یبوست هم شد که 10 روز یکبار هم شکمش کار نمی کرد. دکتر بهش پیدرولاکس داد که 3 ماه بهش دادم و تازه قطع کرددم.  آیا ملین ها باعث ایجاد سنگ میشه؟ آیا فولنس درمان داره؟

برای مشاهده پاسخ این سوال اینجا کلیک کنید.

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

 دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.2/5 - (59 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر سعیدی سه شنبه ۲۹ مهر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 198 مشاهده پرسش
    باسلام و خسته نباشید آقای دکتر خواهرم باردار هست و در هفته 29 میباشد با آزمایش مقداری خون در ادرارش دیده شده که البته پای چپش هم درد شدیدی داره بطوریکه روزا نمیتونه پاش رو بلند کنه و کارمند هم هست و دکتر زنان بهش گفته این یا بخاطر کلیه هات و عفونت و سنگ کلیه هس یا بخاطر درد عصب سیاتیک پاهات هس و گفته الان نمیشه کاری کرد .لطفا شما راهنمایی کنین
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۲۹ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      بهتره از کلیه ها سونوگرافی انجام دهد تا مشخص شود سنگ دارد یا خیر
  • تصویر کاربر امير یکشنبه ۱۳ مهر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 240 مشاهده پرسش
    سلام دكتر و ممنون از سايت خوبتون چند سوال داشتم اگه لطف كنيد راهنمايي كنيد
    1- عوارض بعد عمل tul داره يا علايم درد يا سوزش؟
    ٢- اگر لوله حالب تنگ باشه و لوله در حالب قرار بدن چگونه خارج ميكنم؟ دوباره عمل ميكنن!!
    ٣-هزينه عمل در بيمارستان كه شما عمل ميكنيد چقدر به صورت تقريبي؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۳ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      1) اگر خوب انجام شود عارضه جدی ندارد ولی سوزش چند روزی خواهید داشت.
      2) با سیستوسکوپ. عمل نیست ولی بایستی اطاق عمل انجام شود.
      3) اگر بیمه مکمل داشته باشید با بیمه محاسبه می شود
  • تصویر کاربر حسین چهارشنبه ۹ مهر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 226 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر من مشکل مالی دارم دارم به جنون میرسم تا مرز خودکشی هم رفتم کسی سراغ نداری کلیه بخره زندگیم در خطره
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۷ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      چند سالته و گروه خونی تان چیه؟
    2. تصویر کاربر حسین سه شنبه ۸ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      32 a+
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۹ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      به انجمن حمایت از بیماران کلیوی مراجعه کنید
    4. نمایش سایر 2 پاسخ
  • تصویر کاربر عاطی دوشنبه ۷ مهر ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 220 مشاهده پرسش
    باسلام من در هفته ی سیو یک بارداری سونو گرافی دادم همه چی طبیعی بود فقط نوشته شده بود هیدرونفروز خفیف درسیستم کلیه سمت راست جنین با دیامتر قدامی خلفی لگنچه 5 میلیمترمشهود است و کنترل آن در سونرگرافی بعدی توصیه میشود.به نظرتون بچم مشکلی داره خیلی نگرانم.لطفا راهنماییم کنین.به نظرتون نیازی به سونوگرافی سه بعدی هست؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۷ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      با توجه به خفیف بودن هیدرونفروز بعیده مشکل جدی باشد با اینحال پیگیری با سونوگرافی را جدی بگیرید
    2. تصویر کاربر عاطی دوشنبه ۷ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام.ممنون که جوابمو دادین.فقط میخواستم ببینم سوونو خودم رو جدی بگیرم دکتر یابعد از تولد از بچه سونو بگیرم.اگر جدی باشه قابل درمانه؟
    3. تصویر کاربر عاطی دوشنبه ۷ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      راستی من تو بارداریم عفونت ادراری شدید داشتم ک کپسول سفالکسین خوردم فایده ای نداشت بعد فرستادن منو متخصص کلیه کشت ادرارمو دیدن و یه بسته قرص داد وگفت اگه سوزشت برطرف شد نیازی نیست دیگه آزمایش بدی.حالا سوالم اینه آقای دکتر که هیدرونفروز بچم ممکنه به خاطر عفونت من باشه؟از چی نشات میگیره؟ یک دنیا ممنون ک وقت میذارید وجواب سوالامونو میدین.منتظر جواب هستم.
    4. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۷ مهر ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      هم سونوی خودت و هم اگر قبل از زایمان برطرف نشد سونوی نوزاد را پیگیری کنید. عفونت شما ارتباطی به هیدرونفروز بچه ندارد
    5. نمایش سایر 3 پاسخ
  • تصویر کاربر بهداد چهارشنبه ۲۶ شهریور ۹۳( 9 سال پیش) تعداد بازدید: 625 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر بنده به تازگی آزمایش ادرار داده ام و glucose positive +2 در آن آمده . ماه قبل آزمایش ادرارم کاملا سالم بود . قند خونم هم با مصرف روزی سه عدد متفورمین در محدوده نرمال است. قرصهایی که مصرف می کنم باکلوفن و پروزاسین است . که 9 ماه است مصرف می کنم . می خواستم بدانم چه مشکلی پیدا کرده ام؟ ممنونم از پاسختون.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۲۶ شهریور ۹۳( 9 سال پیش)
      سلام
      با متخصص غدد مشورت نمائید
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر