راه های تشخیص سرطان پروستات

اغلب موارد تشخیص سرطان پروستات به وسیله ی بالابودن PSA خون و یا غیرطبیعی بودن معاینه ی پروستات از طریق مقعد تشخیص داده می شود. سرطان پروستات به ندرت بخاطر رشد سرطان و ایجاد علائم انسدادی ادراری و یا علائم تحریکی ( مانند تکرر ادرار، سوزش و شب ادراری)، خونی شدن منی (هماتواسپرمی) و یا انتشار سرطان به دیگر نقاط بدن تشخیص داده می شود. تشخیص سرطان پروستات به طور قطعی به وسیله ی بیوپسی و نمونه برداری از پروستات با کمک سونوگرافی است.

غربالگری سرطان پروستات

اینکه تست سلامت مردان بی هیچ نشانه ای از سرطان پروستات انجام شود جای بحث دارد. برخی از پزشکان با مسئله ی غربالگری و اینکه آیا مفید واقع میشود یا نه مخالف اند.

بعضی از پزشکان به مردان در 50 سالگی توصیه به غربالگری می کنند ، و برای مردانی که عوامل خطر را دارا می باشند این کار در 40 سالگی توصیه می شود. از طرفی برخی پزشکان نظری مخالف نسبت به انجام غربالگری دارند.

با پزشک خود درباره ی شرایط خاص خود و فواید و خطرات غربالگری بحث کنید. با یکدیگر می توانید تصمیم بگیرید که آیا غربالگری برای شما مفید است یا خیر.

تست های غربالگری پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

معاینه پروستات با انگشت از طریق مقعد (DRE)

پزشک برای انجام DRE دستکش می پوشد و با چرب کردن انگشت خود آن را به داخل راست روده شما فرو می برد تا پروستات شما را لمس و معاینه کند، چرا که پروستات نزدیک راست روده می باشد. اگر پزشک هر چیز غیر طبیعی را در بافت، شکل، و یا قوام پروستات شما پیدا کند ، ممکن است به تست های بیشتری نیاز داشته باشید.

آزمایش سرطان پروستات یا PSA

یک نمونه ی خون از سیاه رگ دست شما گرفته می شود و برای اندازه گیری میزان PSA در خون آزمایش می شود. PSA ماده ای است که به طور طبیعی توسط غده ی پروستات تولید می شود. مقدار PSA کمتر از 4 طبیعی تلقی می شود. البته بالاتراز حد طبیعی بودن PSA الزاما به معنی سرطان پروستات نیست و علل دیگری مثل عفونت، التهاب، بزرگی خوش خیم پروستات، احتباس ادراری، سوند گذاری، انزال نیز می توانند PSA را تا حدی بالا ببرند.

# مقدار psa در سرطان پروستات

مقدار طبیعی PSA برای افراد بالای 60 تا 65 سال کم تر از 4 ng/ml می باشد ولی این مقدار محل اختلاف است و برای افراد جوان تر از 60 تا 65 سال برای کشف 95 درصد سرطان ها، این میزان کمتر از 2.5 می باشد و در نژادهای مختلف نیز مقدار PSA متفاوت است. بالا بودن PSA اختصاصی سرطان پروستات نیست و درمواردی مثل حجم بالای پروستات سن، نژاد، دست کاری پروستات مثل سوندگذاری و سیستوسکوپی، انزال، التهاب و عفونت پروستات( پروستاتیت)، بیوپسی ونمونه برداری، احتباس ادراری و بزرگی خوش خیم پروستات نیز PSA بالا می رود.

25% سرطان های پروستات PSA طبیعی دارند بنابراین ترکیب اندازه گیری PSA و معاینه ی مقعدی پروستات برای کشف سرطان بهتر از استفاده ی هر کدام به تنهایی است. درصورت طبیعی بودن PSA و غیر طبیعی بودن معاینه ی مقعدی پروستات، بیوپسی لازم است.

در مواردی که PSA بالا باشد یا معاینه ی پروستات غیرطبیعی باشد برای تشخیص سرطان پروستات به طور قطعی و اثبات آن بایستی بیوپسی انجام شود.

PSA همراه با DRE می توانند در تشخیص سرطان در مراحل اولیه کمک کند. اما مطالعات از اینکه آیا این تست ها خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات را کاهش داده اند یا خیر موافق نیستند. به همین خاطر است که هنوز پیرامون غربالگری سرطان پروستات بحث و اختلاف نظر وجود دارد.

اگر نکته غیر طبیعی در تست های DRE یا PSA یافت شد، پزشک شما ممکن است آزمایشاتی تجویز کند تا مشخص شود که آیا شما سرطان دارید یا خیر؟ همانند:

تشخیص سرطان پروستات با سونوگرافی

اگر تست های دیگر احتمال سرطان را ازفزایش داد ، پزشک شما ممکن است از سونوگرافی از طریق راست روده (ترانس رکتال) استفاده کند تا پروستات شما را بیشتر مورد ارزیابی قرار دهد. یک میله ی کوچک در شکل و اندازه ی یک سیگار، در راست روده ی شما قرار داده می شود. این میله از امواج صوتی برای ایجاد یک تصویر از غده ی پروستات شما استفاده می کند.

نمونه گیری از بافت پروستات

اگرنتایج تست های اولیه احتمال سرطان پروستات را بدهند، پزشک شما پیشنهاد می دهد که می بایست از سلول های پروستات شما نمونه گرفته شود. (بیوپسی پروستات). بیوپسی پروستات اغلب با استفاده از یک سوزن نازک انجام می شود که برای نمونه گیری از بافت در داخل پروستات فرو می رود. نمونه بافت در آزمایشگاه آنالیز می شود تا تعیین شود که آیا سلول های سرطانی وجود دارند یا خیر؟

آیا سرطان پروستات فرد تهاجمی است یا خیر؟

بعد از اینکه بیوپسی مشخص کرد که شما سرطان دارید، گام بعدی تعیین میزان تهاجمی بودن سلول های سرطانی است(درجه یا گرید). در آزمایشگاه یک پاتولوژیست نمونه ی سلول های سرطانی شما را بررسی می کند تا تعیین کند که چقدر سلول های سرطانی با سلول های سالم فرق دارند؟ درجه ی بالاتر نشان می دهد که سرطان شما تهاجمی تر است و احتمالا به سرعت گسترش می یابد.

متداول ترین شاخصی که برای ارزیابی درجه تهاجم سلول های سرطان استفاده میشود نمره ی گلیسون نامیده میشود. نمره گلیسون شامل دو عدد می باشد که حداقل آن 2 (سرطان فاقد تهاجم ) و حداکثر آن 10 (سرطان به شدت مهاجم) می باشد.

📜👨‍⚕️ شاید دوست داشته باشید بخوانید: پروستات چیست

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی