جراحی پروستات به روش پروستاتکتومی

در این مقاله مطالعه می کنید:

جراحی پروستات که به آن اصطلاحا رادیکال پروستاتکتومی می گویند یکی از مشکل ترین اعمال جراحی در حیطه ی ارولوژی است. به باور بسیاری از صاحب نظران روش جراحی باز رادیکال پروستاتکتومی، روش استاندارد طلایی برای درمان سرطان پروستات می باشد به شرط آنکه هنوز سرطان از بافت پروستات خارج و منتشر نشده باشد. مطالعات بالینی متعددی نشان دادند که این عمل میزان انتشار و مرگ ناشی از سرطان را کاهش می دهد. به وسیله این جراحی تمامی بافت پروستات در حد فاصل گردن مثانه و مجرای ادراری همراه با کیسه های منی و بخش انتهایی مجاری انتقال منی (وازدفران) از بدن خارج می شود. همزمان غدد لنفاوی اطراف پروستات نیز خارج می شود.

در مرحله ی بعد با ترمیم گردن مثانه و اتصال آن به مجرای ادراری امکان تخلیه طبیعی ادرار با حداقل صدمه رسانی به عملکرد طبیعی پرشدن مثانه و کنترل ادرار و توانایی نعوظ فراهم می شود. امروزه به مدد بهتر شدن تکنیک جراحی و افزایش تجربه جراحان میزان خونریزی حین عمل کاهش یافته و وضعیت کنترل ادراری و حفظ توانایی جنسی بیماران بهبود قابل ملاحظه ای داشته است.

جراحی پروستات

اهداف رادیکال پروستاتکتومی

پزشک معالج از انجام عمل جراحی مذکور سه هدف را دنبال می کند که به ترتیب اولویت عبارتند از :

  • خارج سازی بافت سرطانی و کنترل بیماری
  • حفظ کنترل ادراری
  • حفظ عملکرد جنسی

برای رسیدن به این اهداف آشنایی جراح با آناتومی منطقه و تبحر و تجربه ی وی، اصلی غیر قابل انکار است. باید در نظر داشت که کنترل بیماری هدف اولیه و اصلی جراحی است و هرگز نباید به امید رسیدن به اهداف دیگر هدف اصلی از انجام عمل جراحی را از نظر دور داشت. در مورد حفظ کنترل ادراری اگر چه قابل مقایسه با هدف خارج سازی بافت سرطانی نیست ولی باید بدانیم که بیماران، بی اختیاری ادراری را نوعی سرطان اجتماعی دانسته و درجامعه ما که انجام فرایض دینی و مناسک مربوطه دارای جایگاه خاصی است اجتناب از این عارضه ضروری می باشد. در مورد هدف سوم یعنی حفظ توانایی جنسی نیز در بیماران جوان تر دارای اهمیت بیشتری است.

پروستاتکتومی چیست؟

در عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی که از طریق برش طولی بر روی بخش تحتانی شکم انجام می شود حفظ دسته های عصبی – عروقی که به سمت دریچه ی ارادی ادرار و بافت های اسفنجی نعوظی می روند اصلی ضروری است تا به وسیله ی آن بتوان اهداف ذکر شده در بالا را تامین کرد. با استفاده از این روش، جراح به بافت خونریزی دهنده کنترل کامل داشته وبا حداقل نیاز به تزریق خون امکان جراحی ایمن را ایجاد خواهد کرد. در اوایل دهه 1990 با ورود لاپاروسکوپی به عرصه ی جراحی های ارولوژی عمل رادیکال پروستاتکتومی نیز به این روش امکان پذیر است. اکثر گزارشات در توصیف روش لاپاروسکوپی حکایت از زمان طولانی تر عمل و میزان خونریزی و نیاز به تزریق خون کمتر آن دارد. به هر صورت در حال حاضر درمان استاندارد جراحی برای بیماری سرطان پروستات رادیکال پروستاتکتومی روش باز از طریق شکم با تلاش در جهت حفظ دسته های عصبی عروقی مربوطه می باشد.

در حال حاضر جراحی رادیکال پروستاتکتومی برای مردانی پیشنهاد می شود که مبتلا به سرطان پروستات محدود به بافت پروستات و با احتمال کم انتشار بیماری به غدد لنفاوی و دیگر بافت های بدن بوده و همچنین امید به زندگی بیشتر از ده سال داشته باشند. به طور ضمنی مشهود است که این افراد نباید دچار بیماری زمینه ای عمده و غیر قابل کنترل که بر طول عمر آنان اثر جدی می گذارد باشند. معمولا این عمل برای بیماران بالای 75 سال توصیه نمی شود. البته آن چه که مهم است سن فیزیولوژیک و احتمال بقای طولانی مدت بیمار است لذا سن تقویمی به خودی خود از اهمیت کمتری برخودار است.

آیا عمل پروستات خطرناک است؟

عمل پروستاتکتومی رادیکال عوارض بسیار کمی دارد. مرگ یا ناتوانی های جدی که متعاقب عمل پروستاتکتومی ایجاد شود بسیار نادر هستند. عصب های مهمی از طریق پروستات به آلت تناسلی می رسد. جراحان ماهر و مجرب می توانند از این اعصاب در خلال عمل جراحی مراقبت کنند.

آمادگی قبل از عمل جراحی پروستات

پیش از آنکه بیمار کاندید عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی شود باید از نظر سلامتی سایر دستگاههای بدن مورد ارزیابی و تحت معاینه ی فیزیکی قرار گیرد. وجود هر گونه بیماری شدید که احتمال خطر ناشی از عواقب جراحی را افزایش دهد باید مورد توجه قرار گیرد. شرح حال بالینی از گذشته پزشکی بیمار بایستی در دسترس پزشک معالج باشد. سابقه ی جراحی های قبلی ، بیهوشی و داروهای مصرفی پرسیده شود. به طور معمول عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی 6 تا 8 هفته پس از نمونه برداری از پروستات انجام می شود هدف از این فاصله زمانی فروکش کردن التهاب و خونریزی موضعی و چسبندگی های ناشی از بافت های التهابی است تا آناتومی منطقه ی مورد عمل واضح شده و انجام عمل با عوارض کمتری صورت پذیرد. برای انجام عمل بیمار شب قبل و یا روز عمل بستری می شود. علیرغم باز شدن سیستم ادراری احتمال بروز عفونت پس از عمل بسیار کم و برابر یک درصد است. بر اساس توصیه ی انجمن ارولوژی آمریکا تجویز آنتی بیوتیک قبل از عمل برای پیشگیری از عفونت استفاده می شود. دو واحد خون نیز قبل از عمل برای بیمار ذخیره سازی می شود.

از یک هفته قبل از عمل جراحی داروهایی از قبیل آسپرین، دیپریدامول، ویتامین E ، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (مثل بروفن ، دیکلوفناک، ایندومتاسین) و امگا 3 به دلیل تاثیراتی که بر روی انعقاد خون و افزایش ریسک خونریزی حین عمل دارند از رژیم دارویی بیمار حذف می شوند. از روز قبل از عمل به بیمار رژیم مایعات صاف شده داده می شود. نصف شیشه روغن کرچک و یا شربت منیزیم هیدروکسید عصر روز قبل از عمل تجویز می شود. برخی از همکاران صبح روز عمل نیز تنقیه انجام می دهند. از نیمه شب قبل از عمل نیز بیمار از خوردن و آشامیدن منع می شود.

روش بیهوشی

به طور معمول رادیکال پروستاتکتومی با بی حسی موضعی از ناحیه کمر( بی حسی اپیدورال و یا اسپاینال ) انجام می شود این روش بی حسی سبب کاهش خونریزی و کاهش ریسک ایجاد لخته در اندام تحتانی ( ترومبوفلبیت) می شود. البته بعضی از جراحان این عمل را با بیهوشی عمومی نیز انجام می دهند.

دلیل سرطان پروستات

عود سرطان پروستات بعد از جراحی

عود سرطان پروستات به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم ترین آن مرحله (stage) بیماری و درجه بدخیمی سلول های سرطانی (grade) دارد. اصولا هر چه بخش سرطانی شده پروستات کمتر باشد و احتمال پیشرفت سرطان به بافت های مجاور پروستات یا دوردست پایین تر باشد و از طرفی درجه بدخیمی سلول های سرطانی کمتر باشد احتمال عود سرطان بعد از عمل کمتر است.

عوارض عمل رادیکال پروستات

عمل رادیکال پروستات علاوه بر خطرات رایج مرتبط با جراحی با خطر ابتلا به عوارض زیر نیز همراه است:

  • خونریزی
  • عفونت مجاری ادرار
  • بی اختیاری ادراری
  • اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
  • آسیب به رکتوم یا راست روده (نادر)
  • تنگی میزراه یا گردن مثانه
  • تشکیل کیست های حاوی لنفوسیت

خونریزی بعد از عمل پروستات

خونریزی مجرای ادرار بعد از عمل پروستاتکتومی رادیکال یک عارضه نادر است و به دلیل حفره های ادراری دورتر از محل عمل اتفاق می افتد و ارتباطی به رگ های آلت تناسلی ندارد. در صورت بروز این مشکل، سی تی آنژیوگرافی و امبولیزاسیون می توانند به عنوان روش های درمانی انتخاب شوند و برای جلوگیری از بروز عوارض بیشتر باید از جراحی باز خودداری شود.

باروری بعد از عمل پروستات

در طول عمل پروستاتکتومی، هر دو پروستات و کیسه های منی نزدیک به آن خارج می شوند. کیسه های منی و پروستات مسئول فراهم کردن منی هستند که حامل اسپرم از مجرای ادرار و آلت تناسلی در خلال عمل انزال می باشند. کمبود منی بعد از عمل جراحی، انزال را غیر ممکن کرده و اسپرم از لحاظ فیزیکی نمی تواند از بدن خارج شود. رادیوتراپی تقریباً همیشه باروری را مختل می کند. پروستات و کیسه های منی که تحت رادیوتراپی قرار گرفته اند مایع منی را به صورتی تولید می کنند که نمی تواند اسپرم را به خوبی انتقال دهد. همچنین اسپرم ها نیز ممکن است آسیب ببینند.

راه حل:

برای کسانی که می خواهند بعد از عمل جراحی پروستات همچنان قدرت باروری داشته باشند بهترین گزینه استفاده از بانک اسپرم است. به این صورت اسپرم فرد در نیتروژن مایع فریز می شود. بعد از ذوب شدن تقریباً 50 درصد از اسپرم قدرت باروری داشته و می تواند برای لقاح مصنوعی مورد استفاده قرار گیرد.

میزان psa بعد از عمل رادیکال پروستات

در صورتی که پروستات فرد در اثر سرطان پروستات برداشته شده باشد انجام آزمایش PSA هنوز هم اهمیت دارد. با اینکه مقادیر PSA در غربالگری عمومی سرطان پروستات چندان معتبر نیست اما نشانگر موثری از بازگشت سرطان می باشند. مقادیر زیاد یا فزاینده PSA می تواند بیانگر گردش سلول های سرطانی در بدن باشد. تفسیر نتایج آزمایش PSA می تواند دشوار باشد. همچنین، نتایج آزمایش ها می توانند از یک آزمایشگاه تا آزمایشگاه دیگر متفاوت باشند. جهت اطمینان از مقایسه دقیق باید نتایج تمامی آزمایش های خود را در یک آزمایشگاه انجام داد. میزان PSA در هفته 6 تا 8 پس از جراحی باید به قدری کاهش یابد که مقدار آن به کمتر از 0.1 نانوگرم در میلی لیتر رسیده و تشخیص آن ممکن نباشد.

این کاهش نیز به دلیل برداشته شدن پروستات است. افزایش مقدار PSA می تواند بیانگر وجود سلول های سرطانی پروستات در بدن باشد. در صورتی که پس از آزمایش های مکرر مقادیر PSA پایین بوده و افزایش نمی یابد، احتمالا عود سرطان پروستات رخ نداده است. این مقادیر اندک به دلیل وجود سلول های دیگری در بدن است که توانایی تولید PSA را دارند. در صورتی که نتیجه آزمایش PSA در 2 آزمایش مجزا با دو هفته فاصله 0.2 نانوگرم در میلی لیتر یا بیشتر باشد احتمال عود سرطان وجود دارد.

زمان عمل پروستات به روش رادیکال پروستاتکتومی

به طور متوسط این عمل بین نود دقیقه تا سه ساعت به طول می انجامد. البته عواملی از قبیل شکل و اندازه ی پروستات ، شکل و طرز قرارگیری گردن مثانه ، چاقی بیمار ، سابقه ی عمل قبلی و یا اشعه درمانی در محوطه ی لگن نیز در تعیین مدت زمان عمل جراحی موثر هستند.

دوره ی نقاهت پس از عمل

دوره ی نقاهت پس از عمل جراحی رادیکال پروستاتکتومی غالبا بدون مشکل خاصی طی می شود. معمولا روز اول پس از عمل به بیمار توصیه می شود تا از تخت پایین آمده و حرکت را آغاز کند و تغذیه دهانی را ابتدا با مایعات صاف شده و سپس با رژیم غذایی عادی شروع کند. روز سوم یا چهارم بیمار با حفظ سوند و با آنتی بیوتیک خوراکی و مسکن از بیمارستان مرخص می شود. در بیمارانی که از اسپاسم های مکرر مثانه رنج می برند دارویی به منظور کنترل اسپاسم به مثانه تجویز می شود.

تغذیه بعد از عمل پروستات

روزهای ابتدایی بعد از عمل، باید غذاهای سبک بخورید (ماست، سوپ، مایعات) تا زمانی که شکم شما کار کند. از مصرف غذاهایی که می تواند گاز معده را افزایش دهد، مانند حبوبات، بروکلی، پیاز، کلم و گل کلم خودداری کنید. زمانی که برای اولین بار بعد از عمل شکم شما کار کرد می تواند به رژیم غذایی عادی خود برگردید. مایعات به مقدار زیاد بنوشید. سوپ ها و آب گوشت (گوشت قرمز یا گوشت سفید) گزینه های مناسبی برای شما هستند تا زمانی که بتوانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید.


📜👨‍⚕️ شاید دوست داشته باشید بخوانید: پروستات چیست


دکتر محمد جباری جراح و متخصص ارولوژی و مجاری ادراری تناسلی

 دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.7/5 - (89 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر ابوالفضل جمعه ۴ بهمن ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 279 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر خیلی ممنونم از پاسخ های شما.من وقتی مدفوع سفت می کنم قسمت سمت چپ باسن که نزدیک سوراخ خروجی مدفوع است به صورت یک نقطه متوسط درد میگیرد آیا سرطان پروستات یا عفونت پروستات دارم؟من سه ماه است که روزی ۳-۴ ساعت تب شدید میکنم.لطفا مشکل من را بگویید.با تشکر از شما.
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۴ بهمن ۹۸( 4 سال پیش)

      سلام بدون معاینه نمی توانم نظری بدهم و تشخیص یا درمانی را مطرح کنم. توصیه می کنم برای معاینه و در صورت نیاز انجام بررسی لازم حضورا به پزشک ارولوژیست مراجعه کنید.

  • تصویر کاربر قریشی یکشنبه ۲۹ دی ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 224 مشاهده پرسش
    با سلام. من در سال خرداد 96 عمل پروستات انجام دادم و هر 6 ماه یکبار آزمایش psa انجام داده ام و روند آزمایش از 0.01 شروع و در تاریخ 10/10/98 آزمایش دادم psa عدد 0.38 نشان داده است آیا علت رشد طبیعی است یا خیر؟ چه اقداماتی باید انجام داد؟..
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۲۹ دی ۹۸( 4 سال پیش)

      سلام

      افزایش psa یعنی اینکه احتمال عود بیماری وجود دارد و باید بررسی و درمان شوند.

  • تصویر کاربر احمد سه شنبه ۲۴ دی ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 311 مشاهده پرسش
    لام خسته نباشید چند وقت پیش با درد زیر شکم و سوزش در مجرای ادرارو سر آلت به دکتر مراجعه کردم با معاینه پروستات تشخیص به الهتاب پروستات دادند
    قرص کوتریموکسازول به مدت 10 روز هر 12 ساعت 2 عدد و گاباپنتین روزی یک عدد
    و سپس هر 12 ساعت 1 عدد در حال استفاده هستم البته گاباپنیتن رو یک هفته مصرف کردم و قطع کردم
    حدودا 22 روز گذشته ولی هر از گاهی درد زیر شکم و سوزش در سر آلت همچنان باقی است و اذیتم میکند
    و بعد از انزال هم درد و سوزش گاها هست

    لطفا راهنمایی فرمایید
    با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری سه شنبه ۲۴ دی ۹۸( 4 سال پیش)

      سلام

      بهتره گاباپنتین را مصرف کنی و کنارش داروی ضد التهاب سلکسیب 100ملی هر 12 ساعت را یک ماه استفاده کنید

  • تصویر کاربر شهاب جمعه ۲۲ آذر ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 252 مشاهده پرسش
    باسلام پس از مصرف کپسول اومییک یا هر دارو پروستات بعد از سه چهار ساعت حالت خفگی وافت فشار پیدا می کنم و فقط قرص پروستاتان می سازد به من درضمن فشار ادارکم و زیاد دستشویی می روم
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۲۲ آذر ۹۸( 4 سال پیش)

      سلام

      ترازوسین 2 میلی شبی یک عدد را امتحان کنید

      پروستاتان خیلی اثربخش نیست

  • تصویر کاربر کرمی یکشنبه ۱۹ آبان ۹۸( 4 سال پیش) تعداد بازدید: 232 مشاهده پرسش
    سوال دومم اینه که آیا جوان ۲۷ ساله میتونه سرطان پروستات داشته باشه
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری یکشنبه ۱۹ آبان ۹۸( 4 سال پیش)

      سلام

      تقریبا خیر

درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر