علائم سنگ مثانه و شن | سنگ کلیه که در مثانه گیر کرده

در این مقاله مطالعه می کنید:

سنگ مثانه حدود 5% سنگ های ادراری را تشکیل می دهد. سنگ مثانه معمولا در مردان مسن تر از 50 سال رخ می دهد و در اثر انسداد نسبی در خروجی مثانه مانند بزرگی پروستات و تنگی مجرای ادراری و مثانه های با اختلال عصبی بوجود می آید. گاهی سنگ مثانه به دلیل وجود جسم خارجی در مثانه ایجاد می شود. بر خلاف سنگ های کلیوی، جنس سنگ های مثانه در موارد ادرار غیر عفونی اسید اوریک و در موارد ادرار عفونی سنگ های فسفات آمونیوم منیزیوم می باشد.

سنگ در مثانه

علائم سنگ مثانه

بعضی از افرادی که در مثانه آنها سنگ وجود دارد، هیچ‌گونه مشکلی ندارند، حتی زمانیکه سنگ‌های آنها بزرگ است. اما اگر سنگ، دیواره مثانه را خراش داده آن را آزرده کند یا مسیر جریان ادرار را مسدود نماید، می‌تواند موجب ایجاد علائم و نشانه‌های این بیماری گردد. نشانه های سنگ مثانه عبارتند از:

•    درد ناحیه پایین شکم
•    ادرار دردناک یا سوزش ادرار
•    تکرر ادرار
•    مشکل در دفع ادرار یا قطع شدن و ایجاد وقفه در جریان ادرار
•    وجود خون در ادرار
•    ادرار تیره‌ رنگ یا ادرار با رنگ تیره غیرطبیعی

در آمریکا تقریبا 50% موارد سنگ های مثانه از جنس اسید اوریک می باشند. این بیماران غالبا به دلیل انسداد نسبی خروجی مثانه، مایعات کمتر مصرف کرده که منجر به غلیظ شدن و اسیدی شدن ادرار می شود. سنگ های مثانه که جنس آن اگزالات کلسیم یا سیستین می باشد منشا کلیوی داشته که از حالب عبور کرده و در مثانه گیر افتاده اند. سنگ های مثانه معمولا منفرد هستند اما در مواردی که ادرار در مثانه می ماند و به طور کامل تخلیه نمی شود ممکن است متعدد و بزرگ هم باشند. نشانه های بارز سنگ مثانه شامل ادرار کردن همراه با درد و منقطع و تکه تکه ادرار کردن و ادرار خونی در انتهای ادرار می باشد.

گاه درد تیز یا مبهم با ورزش یا حرکات ناگهانی ایجاد می شود. درد شدید معمولا در انتهای ادرار یعنی زمانی که سنگ در گردن مثانه قرار می گیرد رخ می دهد. درد ممکن است با خوابیدن در حالت دراز کشیدن به پشت برطرف شود. درد ممکن است به نوک آلت تناسلی، کیسه بیضه، نشیمنگاه (پرینه) و گاه به کمر یا ران تیر بکشد.

علت بوجود آمدن سنگ مثانه

سنگ مثانه هنگامی تشکیل می شود که ادرار در مثانه باقی مانده باشد. این امر همچنین می تواند به علت مصرف داروهایی که از تخلیه کامل ادرار جلوگیری می کنند به وجود آید.

عواملی که می توانند مانع تخلیه کامل ادرار شوند عبارتند از:

  • مثانه نوروژنیک: در صورتی که عصب هایی که به مثانه منتهی می شوند و سیستم عصبی دچار آسیب شده باشند، ادرار موجود در مثانه کاملاً تخلیه نمی شود.
  • بزرگ شدن پروستات: در صورتی که پروستات بزرگ شود، به مثانه فشار وارد می آورد و در جریان ادرار اختلال ایجاد می کند و مقداری ادرار در مثانه باقی می ماند.
  • وسایل پزشکی: سنگ مثانه می تواند به علت کاتتر و سایر وسایل پزشکی که ممکن است به مثانه برخورد کرده باشند ایجاد شود.
  • التهاب مثانه: عفونت مجاری ادراری یا رادیو تراپی می تواند باعث التهاب مثانه شود.
  • سنگ کلیه: سنگ مثانه می تواند به پایین مجرای ادرار حرکت کرده و اگر به اندازه ای بزرگ باشد که نتواند خود به خود دفع شود، در مثانه باقی مانده و جریان ادرار را مسدود می کند. سنگ های کلیوی بسیار رایج تر از سنگ های مثانه هستند.
  • دیورتیکول مثانه: کیست ها می توانند درون مثانه تشکیل شوند. اگر کیست ها به اندازه زیادی رشد کنند ، می توانند ادرار را نگه داشته و از تخلیه کامل مثانه جلوگیری کنند.
  • سیستوسل: در زنان، دیواره مثانه ضعیف شده و به سمت واژن می رود. این می تواند بر جریان ادرار از مثانه تأثیر بگذارد.

اندازه سنگ مثانه

اندازه سنگ های مثانه ، غالباً ۲ تا ۲۰ میلی متر قطر دارند ولی سنگ های بزرگتر از این اندازه هم دیده شده است. آقایان ۳ برابر بیشتر از خانم ها مبتلا به سنگ مثانه می شوند و این سنگ ها در افراد بالای ۴۵ سال شایع تر هستند.

سنگ مثانه در کودکان

در بعضی مناطق دنیا سنگ مثانه بصورت بومی و آندمیک در بچه ها رخ می دهد که در این مناطق، علت بروز سنگ مثانه، نامناسب بودن رژیم های غذایی و فاکتورهای اجتماعی اقتصادی می باشد. این مناطق بومی بصورت کمربندی در آفریقای جنوبی، خاورمیانه و منطقه بالکان، هند، ژاپن، تایلند و اندونزی واقع شده اند. این سنگ ها در بچه های زیر 10 سال بویژه در سن 2 تا 4 سال دیده می شود. در پسرها شایع تر از دختر ها می باشد.

این سنگ ها معمولا منفرد بوده و بعد از برداشتن سنگ ندرتا عود می کند. جنس سنگ مثانه در بچه ها غالبا اورات اسید آمونیوم، اگزالات کلسیم، اسید اوریک و فسفات کلسیم می باشد. علت تشکیل سنگ در بچه ها در این مناطق نوع رژیم های غذایی است که غالبا از غلات تشکیل شده و فاقد پروتئین حیوانی بوده و حاوی فسفات کمی می باشند. از آنجایی که جنس سنگ معمولا اسید اوریکی می باشد لذا خیلی اوقات در عکس های ساده رادیولوژی دیده نمی شوند. ولی در عکس های رنگی بصورت نقص پرشدگی دیده می شوند. سونوگرافی در تشخیص این سنگ ها مفید است. مطمئن ترین روش تشخیص سنگ مثانه سیستوسکوپی است.

سنگ های مثانه

تشخیص سنگ مثانه

مراحل تشخیصی سنگ‌های مثانه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

معاینه بدنی

پزشکتان احتمالاً ناحیه پایین شکم شما را معاینه خواهدکرد، تا ببیند آیا مثانه شما بزرگ شده یا خیر(ورم مثانه) و در بعضی موارد آزمایش مربوط به مقعد نیز انجام خواهد داد. برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا پروستات در شما بزرگ شده است یا خیر. همچنین باید هرگونه علائم و نشانه‌های ادراری که دارید را مطرح نمایید.

آنالیز ادرار(تجزیه شیمیایی ادرار)

ممکن است یک نمونه از ادرار شما جهت شمارش مقادیر میکروسکوپی خون، باکتری و املاح بلوری شده، جمع‌آوری گردد و مورد آزمایش قرار گیرد. همچنین تجزیه شیمیایی ادرار به تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا عفونت دستگاه ادراری دارید کمک می‌کند، که می‌تواند در نتیجه ایجاد  سنگ‌های ادراری باشد.

سی‌تی‌اسکن کامپیوتر اسپیرال (چرخشی)

انجام یک سی‌تی‌اسکن مرسوم و متداول، همراه با پرتونگاری‌های متعدد، با دانش و تکنولوژی کامپیوتری، برای ایجاد و خلق تصاویر بدن در یک مقطع زمانی. انجام یک سی‌تی‌اسکن اسپیرال(چرخشی) به فرایند کار سرعت می‌بخشد، اسکنی سریعتر با دقت بالاتر و مشخصات بیشتری از ساختار داخلی بدن. سی‌تی‌اسکن اسپیرال(چرخشی) می‌تواند حتی کوچکترین سنگ‌ها را نمایان کند و به عنوان یکی از حساس‌ترین آزمایش‌ها  جهت تشخیص انواع سنگ‌های ادراری در نظر گرفته می‌شود.

امواج اولتراسوند(ماوراء صوت)

روش اولتراسوند، روشی است که امواج صوتی را به سمت اندام‌ها و ساختار داخلی بدن شما پرتاب می‌کند تا تصاویری را ایجاد کند، که این روش نیز به پزشک در شناسایی سنگ‌های ادراری کمک می‌کند.

عکسبرداری به روش اشعه ایکس

عکسبرداری به روش اشعه ایکس از کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه شما، به پزشک در تشخیص وجود سنگ ‌در سیستم ادراری کمک می‌کند. اما بعضی از انواع سنگ‌ها با این  روش‌های متداول قابل رویت نیستند.

 تصویربرداری اختصاصی از دستگاه ادراری (پیلوگرام درون وریدی)

 پیلوگرام درون‌وریدی آزمایشی است که در آن از یک ماده حاجب جهت پررنگ کردن و مشخص نمودن اندام‌ها و اعضاء دستگاه ادراری به کار می‌رود. یک ماده حاجب به داخل سیاهرگی از بازو تزریق می‌شود و به سمت کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه شما جریان پیدا می‌کند و هرکدام از این اندام‌ها را مشخص می‌نماید. با عکسبرداری به روش اشعه ایکس، در طول انجام فرایند تصاویری در زمانهای مشخص و جهت بررسی وجود سنگ‌ها گرفته می‌شود.عموماً سی‌تی‌اسکن‌های چرخشی به جای پیلوگرام درون‌وریدی، انجام می‌شود.

درمان سنگ مثانه

درمان سنگ مثانه

درمان سنگ مثانه غالبا کم عارضه و بی خطر است و معمولا یک شب نیاز به بستری داردو با بی حسی موضعی از کمر قابل انجام است زیرا اکثر سنگ های مثانه را می توان به روش های بسته و از داخل مجرای ادراری یا سوراخی کوچک بر روی شکم (روش های آندوسکوپیک) خارج کرد.اصلی ترین راه برای پیشگیری از عود سنگ مثانه برطرف کردن انسداد خروجی مثانه مثل جراحی پروستات یا رفع تنگی مجرای ادراری و در بچه ها تغییر رژیم غذایی می باشد.

عموماً سنگ‌های مثانه باید بیرون آورده شده و از بین بروند. اگرسنگ کوچک باشد، ممکن است پزشک به شما توصیه کند هر روز مقادیر زیادی آب، جهت کمک به دفع سنگ از بدن بنوشید. هرچند، چون اغلب سنگ‌های مثانه به علت عدم توانایی مثانه در تخلیه کامل ادرار به وجود می‌آیند، عبور و دفع خود به خودی سنگ‌ها بعید به نظر می‌رسد. تقریباً در تمامی موارد نیاز به خارج کردن سنگ‌ها از بدن می‌باشد.

خرد کردن و شکستن سنگ‌ها

سنگ‌های مثانه اغلب در طول فرایندی و روشی که سیستو‌لایتو‌‌‌ لاپاکسی‌ نامیده می‌شود، بیرون آورده می‌شوند. لوله کوچکی به همراه دوربینی در انتهای آن(سیستوسکوپ)، برای دیدن سنگ، از میان مجرای ادراری وارد مثانه می‌شود، پزشک سپس از لیزر، اولتراسوند، یا یک وسیله مکانیکی برای خرد کردن سنگ به قطعات کوچکتر استفاده می‌کند و آنها را از مثانه شما شستشو می‌دهد. قبل از انجام این روش، احتمالاً به شما داروی بیهوشی، جهت بی‌حس کردن قسمت پایینی بدن( بیهوشی ناحیه‌ای و موضعی) تزریق می‌کنند یا دارویی که شما را بیهوش سازد و قادر به احساس درد نباشید(بیهوشی عمومی). عوارض ناشی از سیستولایتولاپاکسی، شایع نمی‌باشد، اما ممکن است عفونت‌های دستگاه ادراری، تب، پارگی مثانه و خونریزی رخ دهد.

ممکن است پزشک برای کاهش احتمال خطر انواع عفونت،‌ قبل از انجام عمل، برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز نماید. پس از گذشت یک ماه از انجام سیستولایتولاپاکسی، احتمالاً پزشک برای اینکه اطمینان پیدا کند هیچ خرده سنگی در مثانه شما باقی نمانده باشد، بررسی های لازم را انجام خواهد داد.

برداشت سنگ از طریق انجام عمل جراحی

بعضی از اوقات، سنگ‌های مثانه‌ای که بزرگ هستند یا آنقدر سخت هستند که نمی‌توان آنها را خرد کرد، از طریق انجام عمل جراحی باز خارج می‌گردند. در این چنین مواردی، پزشک شکاف و بریدگی در مثانه شما ایجاد می‌کند و سنگ‌ها را مستقیماً خارج می‌نماید. ممکن است هر عاملی که علت به‌وجود آورنده سنگ‌ها بوده، در همین زمان اصلاح گردد.

شن مثانه

شن مثانه رسوباتی از مواد شیمیایی (معمولاً نمک های معدنی) هستند که اگر چه معمولاً در ادرار حل می شوند، اما می توانند در مثانه تجمع یافته و باعث ایجاد آنچه ما به عنوان شن می شناسیم، باعث مشکل شوند. این شن ها به طور طبیعی از طریق ادرار دفع می شوند، اما اگر اندازه آنها افزایش یابد، تشکیل شن مثانه می دهند. دو راه مهم برای، جلوگیری از تشکیل شن مثانه، رعایت رژیم غذایی متعادل و افزایش مصرف آب و دفع مایعات است. دفع حجم بیشتری از ادرار در روز باعث کاهش غلظت نمک و اطمینان از دفع شن می شود.

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی

 دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
3.3/5 - (165 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
  • تصویر کاربر امین جمعه ۳۰ بهمن ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 215 مشاهده پرسش
    با عرض سلام
    بنده حدود 5 سال پیش دچار ضایعه نخاعی گردنی شدم و تحت عمل جراحی قرار گرفتم
    همیشه دچار عدم توانایی در نگه داشتن ادرار بودم؛ بصورتی که یکباره شدیدا حس میکردم ادرار دارم و نمیتوانم خودم را نگه دارم بصورتی که گاهی چند قطره هم خارج میشد ولی وقتی میرفتم توالت نمیتوانستم ادرار کنم و با فشار دادن مثانه مقدار کمی تخلیه میشدو بعد از چند دقیقه دوباره..
    به دکتر جهان بینی (قم) مراجعه کردم که ایشان پروستا گلندین تجویز کردند که خیلی موثر بوده؛ ولی اکنون بعلت ماندن 200 سی سی ادرار در مثانه پس از تخلیه و ضخیم شدن دیواره مثانه به من دستور استفاده از سوند را داده اند روزانه دوبار، و پس از یکماهمراجعه بدون معاینه و سونو گفتند باید قرص و سوند حدود 3 ماه دیگر ادامه داده شود
    خواستم نظر شما را در این مورد بدانم و
    با توجه به اینکه بنده در قم زندگی میکنم, ایا میتوانید پزشکی را در قم به بنده معرفی کنید
    ببخشید طولانی شد
    با سپاس و احترام
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۳۰ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      همکاران قم همگی حاذق هستند اما برای راهنمایی بهتر نیاز به انجام تست یورودینامیک هست.
  • تصویر کاربر امین چهارشنبه ۲۱ بهمن ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 137 مشاهده پرسش
    سلام دکتر واقعا مرسی ازاینکه پیگیر هستید
    سوالی در مورد مجاری ادرار کرده بودم که سوراخ مجاری ادرار 2 سانت با نوک الت تناسلی فاصله دارد وشما هم فرمودید که ممکنه برای باردار شدن مشکل پیش بیاد و نیاز به عمل دارد...
    میخواستم عرض کنم که چون شهرستانی هستم و باید مرخصی بگیرم
    از زمان عمل تا شرایط مرخص چند روز طول میکشه و همینطور هزینه عمل و درمان ؟؟؟
    خدا خیرتون بده در پناه حق
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۲۱ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      ابتدا عکس بفرستید ببینم
  • تصویر کاربر نسیمی دوشنبه ۱۲ بهمن ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 214 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید.جدیدا به علت درد کلیه به دکتر مراجعه کردم که در سونوگرافی در کلیه راست یک سنگ 5میلی در داخل لگنچه همراه با هیدرونروز خفیف مشاهده شده.به نظر شما چه اقداماتی یا چه دارویی مصرف کنم.ممنون از لطفتون
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۱۲ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      توصیه می کنم فعلا آب و مایعات زیاد همراه با ورزش هایی مثل دویدن و طناب زدن انجام دهید
  • تصویر کاربر محسن جمعه ۹ بهمن ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 206 مشاهده پرسش
    سلام در بیضه سمت راست یه چیزی شبیه نخود هست که یک سال میشه ولی درون بیضه نیست و در پوست بیضست و درد هم نداره میخواستم بدونم این چیه؟
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری چهارشنبه ۷ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      عکس بفرستید ببینم البته اگر قابل رویت هست نه فقط قابل لمس
    2. تصویر کاربر محسن چهارشنبه ۷ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      با لمس کردن میشه فهمید چند جا خوندم گفته طبیعه می خواستم نظر شما رو بدونم
    3. تصویر کاربر دکتر محمد جباری جمعه ۹ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      چون معاینه نکردم متاسفانه نمی توام نظری بدهم
    4. نمایش سایر 2 پاسخ
  • تصویر کاربر علی دوشنبه ۵ بهمن ۹۴( 8 سال پیش) تعداد بازدید: 144 مشاهده پرسش
    با سلام آقای دکتر من دارای تنگی شدید مجرای ادرار داشتم که حتی باعث احتباس ادرار شده بود که منجر به این شده بود که دیواره مثانه ضخیم شده باشد و همچنین در آخرین سونوگرافی ادرار باقی مانده در مثانه 250 میلی لیتر بود که دکتر با سیستوسکپی گفت که مجرای ادرار دارای تنگس شدید است که با آن باز کرده و به مدت 5 روز نیز سوند گذاشتم از دکتر علت را پرسیدم گفت ممکن است بر اثر ضربه باشد مثل دوچرخه سواری حالا من میخوام بدونم احتمال اینکه این تنگی عود کنه چقدر چون این مسئله کل زندگیمو تحت تاثیر گذاشته و باعث شده استرس فوق العاده ای از برگشت تنگی داشته باشم البته الان بسیار خوب هستم ولی یه موقعه بعد از فوتبال احساس میکنم فشار ادرارم یه خورده کم میشه میخواستم بدونم که ورزش برام ضرر داره و همچنین چقدر امکان بازگشت هستش و آیا راهی برای جلوگیری از عود آن هستش با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر محمد جباری دوشنبه ۵ بهمن ۹۴( 8 سال پیش)
      سلام
      ورزش در صورتی که باعث ضربه نشود مشکلی ندارد اما در کل تنگی ها بدنبال درمان به روش های بسته (مثل همین کاری که برای شماانجام شده است) معمولا عود می کنند ولی در جراحی باز احتمال عود خیلی خیلی کمتر است البته با دیدن عکس رنگی مجرای ادراری دقیق تر می توانم نظر بدهم
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر