نوشیدن مایعات به اندازه کافی و مصرف آب به طور عمده، مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه انجام دهید. تا زمانی که نارسایی کلیه نداشته باشید، بسیاری از متخصصان بهداشت توصیه می‌کنند که روزانه شش تا هشت لیوان آب بنوشید. اما امروزه میدانیم بسته به نوع سنگ، نوع پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه نیز متفاوت است.
مطالعات نشان داده است که اضافه وزن باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه می‌شود. همچنین طی تحقیقات بعمل امده محققان متوجه شدند که رژیم‌های غذایی تجویز شده برای جلوگیری از فشار خون بالا (DASH) می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را نیز کاهش دهند.
تاثیر رژیم غذایی بر نوع سنگ کلیه ایجاد شده
اگر قبلاً سنگ کلیه داشته‌اید، از پزشک نوع سنگ کلیه خود را بپرسید تا بر اساس نوع سنگ کلیه، تغییراتی در مقدار مصرف سدیم، پروتئین حیوانی، کلسیم یا اگزالات را در غذایی که می‌خورید ایجاد کنید تا از بروز دوباره ی سنگ کلیه جلوگیری کنید. ممکن است لازم باشد در آنچه که می‌خورید و می‌نوشید بر اساس نوع سنگ کلیه تغییراتی ایجاد کنید:
- سنگهای اگزالات کلسیم
- سنگهای فسفات کلسیم
- سنگهای اسید اوریک
- سنگهای سیستین
پیشگیری از تشکیل مجدد سنگ کلیه بسته به نوع آن
یک متخصص تغذیه که در پیشگیری از سنگ کلیه دارای تجربه است، می‌تواند در ایجاد یک برنامه غذایی مناسب برای جلوگیری از سنگ کلیه به شما کمک کند. ما در ادامه باید و نباید های رژیم غذایی متناسب با نوع سنگ کلیه را برایتان خواهیم گفت…
1_ سنگهای اگزالات کلسیم
- آجیل
- بادام زمینی
- ریواس
- اسفناج
- سبوس گندم
رعایت موارد زیر نیز در صورت داشتن سنگ های اگزالات کلسیم ضروری است:
کاهش سدیم خون
وقتی سدیم بیشتری می‌خورید احتمال ابتلا به سنگ کلیه در شما افزایش می‌یابد. سدیم در بسیاری از غذاهای کنسروی، بسته بندی شده و فست فود به مقدار فراوان وجود دارد. همچنین در بسیاری از ادویه‌ها، چاشنی‌ها و گوشت‌ها نیز به وفور موجود است.
مصرف پروتئین حیوانی را محدود کنید
خوردن پروتئین حیوانی می‌تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. از جمله مواردی که باید در مصرف آن دقت داشت:
- گوشت گاو، مرغ و گوشت خوک، به ویژه گوشت ارگان (احشا و اندام‌ها)
- تخم مرغ
- ماهی و صدف
- شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی
اگرچه ممکن است لازم باشد مقدار پروتئین حیوانی روزانه خود را محدود کنید، اما همچنان باید اطمینان حاصل کنید که پروتئین کافی دریافت می‌کنید. در نظر داشته باشید مقداری گوشت و پروتئین حیوانی را که معمولاً می‌خورید با لوبیا، نخود فرنگی خشک و عدس جایگزین کنید، این غذاهای گیاهی هستند که دارای پروتئین زیاد و اگزالات کم هستند.
از غذاها کلسیم کافی دریافت کنید
با این‌که به نظر می‌رسد کلسیم دلیل ایجاد سنگهای کلسیم است، اما در حقیقت این‌گونه نیست. کلسیم در مقادیر مناسب می‌تواند سایر مواد موجود در دستگاه گوارش را که ممکن است باعث ایجاد سنگ شوند، مسدود کند. با پزشک متخصص خود در مورد مقدار مصرف کلسیم مشورت کنید تا از دریافت بیش از حد سنگهای اگزالات کلسیم جلوگیری کنید، در عین حال از استخوان‌ها نیز حمایت کنید.
توصیه می‌شود کلسیم از غذاهای کم اگزالات و گیاهی مانند آب میوه‌های غنی شده با کلسیم، غلات، نان، انواع سبزیجات و انواع لوبیاها تهیه شود. از یک متخصص تغذیه یا سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی بپرسید کدام غذاها بهترین منبع کلسیم برای شما هستند.
2_ سنگهای فسفات کلسیم
سدیم خون را کاهش دهید
وقتی سدیم بیشتری می‌خورید احتمال ابتلا به سنگ کلیه را نیز افزایش می‌دهید. سدیم بخشی از نمک است. سدیم در بسیاری از غذاهای کنسروی، بسته بندی شده و فست به وفور وجود دارد. همچنین در بسیاری از ادویه‌ها، چاشنی‌ها و گوشت‌ها.
مصرف پروتئین حیوانی را محدود کنید
خوردن پروتئین حیوانی ممکن است احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. متخصص مراقبت‌های بهداشتی احتمالا از شما می‌خواهد که مصرف پروتئین حیوانی را کم کنید، مصرف موادی مانند:
- گوشت گاو، مرغ و گوشت خوک، به ویژه مصرف گوشت ارگان
- تخم مرغ
- ماهی و صدف
- شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی
اگرچه ممکن است لازم باشد مصرف روزانه پروتئین حیوانی را محدود کنید، اما همچنان باید اطمینان حاصل کنید که پروتئین کافی دریافت می‌کنید. در نظر بگیرید برخی از گوشت‌ها و پروتئین‌های حیوانی را که معمولاً می‌خورید جایگزین برخی از این غذاهای گیاهی کنید که دارای پروتئین زیادی هستند:
- حبوبات مانند لوبیا، نخود خشک، عدس و بادام زمینی
- مواد غذایی حاوی سویا، مانند شیر سویا، کره مغز سویا، و توفو
- آجیل و محصولات مغزدار، مانند بادام و کره بادام، بادام هندی و کره بادام هندی، گردو و پسته
- دانه‌های آفتابگردان
3_ سنگهای اسید اوریک
مصرف پروتئین حیوانی را محدود کنید. خوردن پروتئین حیوانی می‌تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. از جمله مصرف:
- گوشت گاو، مرغ و گوشت خوک، به ویژه گوشت ارگان
- تخم مرغ
- ماهی و صدف
- شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی
اگرچه ممکن است مصرف روزانه مقدار پروتئین حیوانی را محدود کنید، اما همچنان باید اطمینان حاصل کنید که پروتئین کافی دریافت می‌کنید. در نظر بگیرید برخی از گوشت‌ها و پروتئین‌های حیوانی را که معمولاً می‌خورید جایگزین برخی از این غذاهای گیاهی کنید که دارای پروتئین زیادی هستند:
- حبوبات مانند لوبیا، نخود خشک، عدس و بادام زمینی
- غذاهای حاوی سویا مانند: شیر سویا، کره مغز سویا و توفو
- آجیل و محصولات مغزدار، مانند بادام و کره بادام، بادام هندی و کره بادام هندی، گردو و پسته
- دانه‌های آفتابگردان
4_ سنگهای سیستین
نوشیدن مایعات کافی، خصوصا مصرف آب به طور عمده، مهم‌ترین عامل تغییر در سبک زندگی است که می‌توانید برای جلوگیری از سنگ سیستین ایجاد کنید. با یک متخصص بهداشت در مورد مقدار مایعاتی که باید بنوشید مشورت کنید.
دکتر محمد جباری فوق تخصص اورولوژی و جراح کلیه
