عمل ترنس مرد به زن یا عمل تغییر جنسیت

در این مقاله مطالعه می کنید:

جراحی تغییر جنسیت (SRS) به یک سری از تکنیک های پزشکی گفته می شود، که به افرادی که دچار بی نظمی جنسیتی هستند، کمک می کند تا در بدنشان تغییراتی ایجاد کنند. این جراحی ها که به منظور تغییر جنسیت انجام می شوند، همچنین، با نام “جراحی تأیید جنسیت” شناخته می شوند. بی نظمی جنسیتی (مشکل ترنس جندر یا ناهنجاری شخصیت جنسی (GID))، به مشکلی گفته می شود که در آن، فرد بین جنسیت بیولوژیکی و هویت جنسی خود، احساس نا هماهنگی شدیدی می کند. با وجود اینکه در گذشته تصور می شد که این مشکل، یک بیماری روانی است، اما امروزه می دانیم که این باور، کاملاً باور غلطی بوده است.

افراد مبتلا به بی نظمی جنسیتی می توانند با کمک مشاوره، هورمون تراپی، یا عمل های جراحی تغییر جنسیت، درمان شوند. همه ی مبتلایان به این بیماری، ممکن است تمایلی به عمل ترنس نداشته باشند. بعضی از آنها، تنها با مشاوره، به نتیجه ی دلخواه خود می رسند. برخی دیگر در کنار مشاوره، از هورمون تراپی استفاده می کنند. اما سایر افراد، مراحل کامل عمل ترنس را انجام می دهند.

آلت تناسلی مردانه

عمل تغییر جنسیت، یک جراحی غیر قابل بازگشت است. به همین دلیل، طبیعی است که باید قبل از انجام عمل ترنس، به طور جدی درباره ی این تصمیم فکر کرد و از آن مطمئن شد. البته در موارد خاص، تعداد کمی از ترنس ها بوده اند که بعد از این جراحی، برای برگشت به جنسیت قبلی خود، بار دیگر متوسل به این عمل شده اند. این کار بسیار خطرناک بوده و در بسیاری از موارد، موفقیت آمیز نبوده است.

حتی در صورت موفقیت آمیز بودن، هیچوقت شرایط به حالت اولیه بر نمی گردد. تحقیق درباره ی افرادی که از عمل تغییر جنسیت مرد به زن خود پشیمان شده اند، می تواند در رابطه با انجام این تصمیم گیری به شما کمک کند.

آمادگی برای جراحی

معمولاً یک روز قبل از عمل ترنس، به بیمارستان مراجعه کرده و شب را در آنجا سپری خواهید کرد. آزمایشاتی مثل آزمایش خون، چک آپ کامل بدن، و معاینات قلبی، از جمله مراحل معمول قبل جراحی می باشند. همچنین، در صورتی که تردیدی در مورد عملکرد ریوی شما وجود داشته باشد، عکس برداری اشعه ایکس برای شما تجویز می شود.

قبل از جراحی، روده ی شما تخلیه شده، تا ضمن پیشگیری از مشکلات احتمالی در هنگام جراحی، شما تا دو روز بعد از جراحی، نیاز به اجابت مزاج نداشته باشید. شما باید از نیمه شب قبل از جراحی، از خوردن غذا یا آشامیدن خودداری کنید. ناحیه اطراف اندام تناسلی شما، قبل از جراحی باید شیو شده باشد.

جراحی تغییر جنسیت مرد به زن

تمام این سه مرحله، معمولاً طی یک جراحی صورت می گیرد. البته این مراحل ممکن است در شرایط خاص، با توجه به تشخیص پزشک یا درخواست بیمار، جدا از هم انجام شود. یا حتی به طور کلی از انجام آن صرف نظر شود.

برداشتن بیضه ها (اورکیکتومی)

اورکیکتومی یا جراحی برداشتن بیضه ها را، می توان قبل از برداشتن آلت تناسلی مردانه انجام داد، تا بیمار نیازی به دوز اضافه ی هورمون زنانه نداشته باشد. از آنجایی که بیضه ها، محل تولید هورمون مردانه ی تستسترون می باشند، با برداشتن آنها، فرد به دوز کمتری از هورمون زنانه استروژن نیاز دارد. مصرف خارجی این هورمون (استروژن)، خطرهایی را می تواند داشته باشد.

بیضه، توسط یک کیسه ی پوستی پوشانده شده است. طی عمل اورکیکتومی، این کیسه در جای خود نگه داشته می شود تا بعداً در هنگام جراحی شبیه سازی آلت زنانه، برای ساختن لابیا یا قسمت خطی واژن، از آن استفاده شود. از آنجایی که بعد از عمل، این پوست می تواند دچار آسیب دیدگی شده یا کوچک شود، جراحان ترجیح می دهند عمل برداشتن بیضه ها را، همزمان با سایر مراحل جراحی تغییر جنسیت انجام دهند. در غیر این صورت، ممکن است این پوست، غیر قابل استفاده شود.

جراحی برداشتن بیضه

برداشتن آلت تناسلی مرد (پنکتومی)

پنکتومی یا جراحی برداشتن آلت مردانه، مانند اورکیکتومی، می تواند در عملی جداگانه، قبل از عمل ایجاد اندام تناسلی زنانه صورت گیرد. بیمارانی که در مورد خواستن اندام تناسلی زنانه مطمئن نیستند، عمل جراحی تغییر جنسیت را تنها تا این مرحله ادامه می دهند. اما در صورت تمایل به تکمیل فرایند تغییر جنسیت، قسمت هایی از بافت آلت مردانه، برای مرحله ی ایجاد واژن و کلیتوریس، نگه داشته می شود. پنکتومی، همچنین شامل مراحل ایجاد قسمت های ابتدایی واژن و مثانه ی زنانه می باشد، که به فرد کمک می کند در حالت نشسته ادرار کند.

برای افرادی که تمایل به واژینوپلاستی (ایجاد آلت تناسلی زنانه) دارند، پیشنهاد می شود این عمل را همزمان با پنکتومی انجام دهند. علت این امر، کاربرد پوست و آلت تناسلی مردانه، در انجام واژینوپلاستی می باشد. اگر شما تصمیم به انجام جداگانه ی این عمل ها دارید، باید بدانید که در این صورت، پوست واقعی و حساس اندام تناسلیتان، دیگر در واژن جدید، آن حس را نخواهد داشت. بهتر است این دو عمل، همزمان صورت گیرد، تا اندام ایجاد شده، احساس یک اندام واقعی را داشته باشد.

ساختن اندام تناسلی زنانه

فرایند ساختن اندام تناسلی زنانه، شامل واژینوپلاستی، لابیاپلاستی و کلیتوروپلاستی است. این مراحل به ترتیب به معنای عملیات ایجاد واژن، لابیا و کلیتوریس می باشد. برای انجام موفقیت آمیز واژینوپلاستی، جراح شما باید اهداف مختلفی را در نظر داشته باشد. این اهداف، شامل حفظ توانایی احساس ارگاسم، ساختن کلیتوریس، لابیا و محل دخول به واژن می باشد. این محل دخول، باید زیبا بوده و در هنگام تماس، احساس خوبی به فرد بدهد. این واژن ایجاد شده، باید شکل خود را در طولانی مدت حفظ کند، نسبت به تماس، حساسیت بالایی داشته باشد و برای انجام رابطه ی جنسی، به اندازه ی کافی گشاد و عمیق باشد. واژن جدید، همچنین باید مرطوب بوده، قابلیت کشسانی داشته، و نواحی اطراف ورودی آن، فاقد مو باشد. هدف دیگر واژینوپلاستی، تغییر شکل در ساختار مجاری ادراری است، تا فرد بتواند رو به پایین و با جریان مناسب ادرار کند.

قبل از جراحی واژینوپلاستی، باید با جراح خود، در مورد اهداف و خواسته های خود مشورت کنید. برای مثال، اگر تمایل به رابطه ی جنسی و دخول دارید، باید واژن شما به اندازه ی کافی، عمیق و گشاد طراحی شود. شما ممکن است نیاز به پیوند پوست داشته باشید، که این امر معمولاً در مواردی که آلت مرد زیاد کوچک باشد، اتفاق نمی افتد. در این مورد، برای حفظ شکل واژن، باید تا مدتی به طور روزانه، حرکات کششی مخصوص این ناحیه را انجام دهید.

در این روش، پوست آلت تناسلی مردانه را برمی گردانند و به کمک آن، دیواره های داخلی واژن را طراحی می کنند. اگر نیاز به پوست اضافی بود، این پوست را معمولاً از پوست کیسه بیضه، یا قسمت زیر شکم برمی دارند. در صورتی که برگرداندن آلت تناسلی امکان پذیر نباشد، ممکن است از بخشی از روده ی بزرگ، برای طراحی واژن استفاده شود.

از قسمت کوچک سر آلت تناسلی مرد که پوست بسیار حساسی دارد، کلیتوریس ساخته می شود. در این عمل، بافت نعوظ (بافتی که موجب نعوظ آلت تناسلی مرد می شود) برداشته می شود.

برداشتن این بافت به این دلیل است که در هنگام تحریک، از تورم واژن و کلیتوریس جلوگیری شود. مجرای ادرار (لوله ای که ادرار را از مثانه، به خارج از بدن منتقل می کند) در زنان، دارای موقعیت متفاوتی است. همچنین، طول این مجرا در مردان، خیلی بلند تر از زنان است. در حین عمل واژینوپلاستی، مجرای ادرار، باید کوتاه شده و در موقعیت مناسبی قرار گیرد.

جراحی آلت تناسلی مردانه

در طی این عمل، غده پروستات، که در قسمت بالای مثانه و اطراف مجرای ادرار قرار دارد، برداشته نمی شود. لابی های داخلی، با استفاده از پوست باقی مانده ی آلت تناسلی، و لابی های خارجی، با استفاده از پوست بیضه ایجاد می شوند. با وجود اینکه مراحل جدا کردن بیضه و آلت تناسلی مردانه، می تواند همزمان با ایجاد آلت تناسلی زنانه صورت گیرد، اما برخی از جراحان ترجیح می دهند، ابتدا واژینوپلاستی را کامل کرده، و سپس در یک جراحی جدا، سایر مراحل ایجاد آلت تناسلی زنانه (لابیاپلاستی و کلیتوپلاستی) را انجام دهند.

انجام دادن جداگانه ی این مراحل، می تواند به کم کردن ورم پس از جراحی کمک کند. شدت بالای این ورم می تواند کار را برای ایجاد یک لابیا و کلیتورس زیبا، دشوار کند. در صورتی که این عمل، در یک جلسه انجام شود، احتمال دارد پس از مدتی، شما برای واژن جدید خود، به عمل زیبایی نیاز داشته باشید.

مدت زمان آن، تنها یک ساعت بوده و مراقبت های پس از جراحی بسیار ساده ای دارد. دوره ی نقاهت این عمل، در طی تنها 2 تا 4 هفته کامل می شود. در عوض، هر دو جراحی پنکتومی و واژینوپلاستی، بسیار پیچیده و مهم می باشند و مراقبت های قبل و بعد از این دو جراحی هم به همان پیچیدگی است.

عمل های تغییر جنسیت مرد به زن، که مربوط به آلت تناسلی نیستند

مراحل مستقل از جراحی آلت تناسلی در تغییر جنسیت مرد به زن، شامل بازه ای از عمل ها است که بدن فرد را زنانه تر می کنند. مثل تغییرات ظاهری سینه، عمل های صورت، که چهره را زنانه می کنند و جراحی تغییر صدا، که به منظور زیر و آرام کردن تن صدا انجام می شود. هورمون تراپی و حذف لیزری موهای بدن از موارد دیگر این دسته از عمل ها می باشند.

جراحی های مربوط به زنانه کردن چهره، با حذف یا کوچک کردن بسیاری از استخوان های صورت، انجام می شود. غالب این استخوان ها را مواردی تشکیل می دهند که در سن بلوغ، در مردان، بیشتر از زنان رشد می کنند. معمولاً مردانی که تمایل به زن شدن دارند، این خصوصیت های چهره ی خود را به عنوان زشتی یا نقطه ضعف، تلقی می کنند. جراح، در این عمل، سعی در برطرف کردن همین ایرادها دارد. در پی جراحی واژینوپلاستی، بیمار باید دوزهای استروژن را مصرف کند. مصرف این هورمون، به زنانه شدن چهره، و همچنین رشد زنانه ی سینه کمک می کند.

عمل ترنس

هورمون تراپی

طبق استاندارد های WPATH، قبل از هورمون تراپی، بیمار باید واجد شرایط بوده و آمادگی داشته باشد. بیمار باید بالای 18 سال باشد و کاملاً درک کند که این هورمون ها، از نظر پزشکی می توانند چه تغییراتی در بدن ایجاد کنند و قادر به انجام چه تغییراتی نیستند. همچنین، مزایای اجتماعی و خطرات هورمون تراپی باید به طور کامل برای بیمار شرح داده شود. در صورتی که بیمار در گذشته برای این مشکل، تحت نظر روانشناس نبوده باشد، باید 3 ماه، به همین منظور، تحت نظر یک روانشناس قرار گیرد. بیمارانی که قرار است هورمون تراپی انجام دهند، باید دارای سلامت روانی پایدار، یا بهبودی کامل روانی باشند. هنگامی که بیمار، دارای این معیار ها باشد، ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می شود و با توجه به آن، هورمون تراپی تجویز خواهد شد.

شما در تمامی مراحل عمل تغییر جنسیت (قبل از عمل، در حین عمل، بعد از عمل) به هورمون تراپی نیاز دارید. در عمل جراحی تغییر جنسیت مرد به زن، هورمون تراپی از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا این هورمون ها، به تغییر شکل ظاهری مردان و ایجاد ظاهری زنانه تر، کمک زیادی می کنند. همچنین، یکی از اهداف مهم هورمون تراپی این است که افراد، هم از نظر روانی و هم از نظر ظاهری، به چیزی که می خواهند، برسند. مردانی که برای زن شدن، تحت درمان با هورمون ها قرار می گیرند، روند تغییرات بدنشان، بسیار سریعتر اتفاق می افتد.

از آنجایی که هورمون تراپی روی رفتار و احساسات این بیماران نیز تأثیر می گذارد، ممکن است آنها دیگر به جراحی های تغییر جنسیت نیازی نداشته باشند، و یا حتی با جنسیت دلخواه خود به زندگی ادامه دهند. برای مردان ترنسی که می خواهند جنسیت خود را به زن تغییر دهند، هورمون تراپی شامل هورمون های زنانه ی استروژن و پروژسترون، و همچنین عوامل کاهش و یا از بین بردن هورمون مردانه ی تستسترون می باشد. هورمون ها را می توان به صورت خوراکی، تزریقی یا به صورت برچسب های پوستی مصرف کرد.

هورمون تراپی باید بعد از عمل تغییر جنسیت ادامه پیدا کند. اما برای کاهش خطر لخته شدن خون (به ویژه برای هورمون استروژن)، قبل از عمل جراحی به مدت دو هفته، دوز این هورمون ها را کم می کنند.

هورمون تراپی

از آنجایی که هورمون تراپی روی رفتار و احساسات این بیماران نی تأثیر می گذارد، ممکن است آنها دیگر به جراحی های تغییر جنسیت نیازی نداشته باشند، و یا حتی با جنسیت دلخواه خود به زندگی ادامه دهند. برای مردان ترنسی که می خواهند جنسیت خود را به زن تغییر دهند، هورمون تراپی شامل هورمون های زنانه ی استروژن و پروژسترون، و همچنین عوامل کاهش و یا از بین بردن هورمون مردانه ی تستسترون می باشد. هورمون ها را می توان به صورت خوراکی، تزریقی یا به صورت برچسب های پوستی مصرف کرد.

هورمون تراپی باید بعد از عمل تغییر جنسیت ادامه پیدا کند. اما برای کاهش خطر لخته شدن خون (به ویژه برای هورمون استروژن)، قبل از عمل جراحی به مدت دو هفته، دوز این هورمون ها را کم می کنند.

قبل از جراحی ترنس

در بیشتر کشورهای دنیا، قبل از اینکه دستور جراحی داده شود، بیمار باید تحت معاینات روان شناسی، تأیید صلاحیت شود. برای درمان افراد ترنسکشوال، ترنس جندر و سایر ناهنجاری های جنسیتی، متخصصین پزشکی از استانداردهای درمان – جمع آوری شده توسط کانون متخصصین سلامت ترنس جندر ها (WPATH)- استفاده می کنند. استانداردهای درمان، طبق جدید ترین و بهترین تحقیقات تخصصی، دائماً در حال به روز شدن هستند. این استانداردها به عنوان یک راهنمای بالینی برای متخصصین، در هنگام مواجهه با ترنس جندر ها و سایر افراد با مشکلات مشابه عمل می کنند، تا بهترین و ایمن ترین مسیر را برای رسیدن به هویت جنسیتی در اختیار بیمار قرار دهند.

همچنین، مواردی مثل سلامت عمومی بیمار، بهبودی وضع روانی فرد و رضایت از زندگی، در تهیه ی این استانداردها، مورد توجه قرار گرفته اند. به گفته ی WPATH: این راهنما، حاوی مراقبت های اولیه، اورولوژی، و زنان، گزینه های تولید مثل، تراپی ارتباطی، خدمات سلامت روانی (معاینه، مشاوره و روان درمانی) و درمان های هورمونی و جراحی می باشد.

بعد از جراحی ترنس

برای بهبود سریع و موفقیت آمیز، شما می توانید کار های زیر را انجام دهید:

بلافاصله بعد از از بین رفتن تأثیر بیهوشی، شما تحت نظر پرستاران قرار می گیرید. برای اطمینان از بهبودی کافی، شما باید حدود شش تا هشت روز پس از جراحی در بیمارستان بستری شوید. مگر اینکه فقط عمل برداشتن بیضه ها را انجام داده باشید. عمل پنکتومی و واژینوپلاستی، جراحی های سنگینی هستند و به دوره ی نقاهت بیشتری احتیاج دارند. در مراحل اول بهبودی، شما به استراحت کامل نیاز دارید. احتمالاً یک دستگاه مسکن کنترل شده توسط بیمار (PCA) به شما وصل خواهد شد. ممکن است آنتی بیوتیک و داروهای ضد انعقاد خون برای شما تجویز می شود.

پس از واژینوپلاستی، یک پروتز میله ای شکل، به مدت 5 روز در واژن شما قرار می گیرد. این پروتز به پوست شما کمک می کند تا به درستی در دیواره ی واژن شما قرار گیرد. برای تخلیه ادرار از مثانه، یک سوند در مجرای ادرای جدید شما قرار داده می شود. 5 روز پس از جراحی، پروتز و سوند برداشته می شود تا جراح بتواند میزان بهبودی شما را بررسی کند. در هفته ی دوم، شما از نظر جسمی بهتر می شوید، اما دوران نقاهت شما طولانی تر از این مدت است. این که به مدت طولانی پس از جراحی آلت تناسلی درد داشته باشید، امری طبیعی است.

همچنین، جراح برای بررسی بهبودی و حس تحریک واژن، کلیتوریس را معاینه می کند. برش هایی که حین جراحی ایجاد شده اند، از نظر عفونت و زخم، تحت بررسی قرار می گیرند. ممکن است در مورد تحرک روده و عملکرد مثانه نیز، سؤالاتی پرسیده شود. اگر واژنی که به تازگی ایجاد شده است، هر روز بعد از جراحی گشاد نشود، ممکن است از چیزی که انتظار داشتید، کم عمق تر و تنگ تر شود.

به همین دلیل، شما تا 8 هفته پس از جراحی واژینوپلاستی، باید همیشه از پروتز میله ای شکل درون واژنتان استفاده کنید. در ابتدا شما یک بار در روز باید آن را از واژنتان در بیاورید و تمیز کنید. بعد از مدتی، شما چند بار در روز آن را درمی آورید تا کم کم کنار گذاشته شود.

بعد از عمل ترنس

برای گشاد شدن واژنتان؛ شما باید هر روز از حرکات کششی واژن استفاده کنید. در غیر این صورت ممکن است بعد از مدتی واژن شما تنگ تر و کم عمق تر شود. اگر برای عمل واژینوپلاستی، پیوند پوست هم انجام داده اید، باید مراقب ترمیم و بهبود محل پیوند باشید.

بیشتر افراد، بعد از گذشت 4 تا 6 هفته، به اندازه ی کافی بهبود پیدا کرده و به زندگی عادی برمی گردند. بعد از گذشت 4 تا 6 هفته، شما نباید برای حرکات عادی درد داشته باشید. در برخی موارد، دوره ی نقاهت بیشتر طول می کشد. بهتر است از انجام فعالیت های سنگینی که باعث بالا رفتن ضربان قلبتان می شود، تا زمان بهبودی کامل خودداری کنید. جراح، در مورد اینکه چه فعالیت هایی را می توانید انجام دهید و چه محدودیت هایی دارید، شما را راهنمایی می کند.

برداشتن بیضه باعث می شود که تولید تستسترون در بدنتان متوقف شود. اما زمانی که می خواهید دوباره فعالیت های سبک خود را شروع کنید، متناسب با نیاز های شما، استروژن تراپی صورت می گیرد. جراحی را انتخاب کنید که دارای تخصص درمان ناهنجاری های جنسی باشد و دوز مناسبی از هورمون ها را برای شما تجویز کند. اگر ترجیح می دهید استروژن مصرف نکنید، بهتر است برای پیشگیری از کاهش تراکم استخوان، داروی جایگزین دیگری مصرف کنید. به این علت که بدون هورمون تراپی مناسب، افراد ترنس در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند.


دکتر محمد جباری 

متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی

تصویر  دکتر محمد جباری
دکتر محمد جباری

دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری و تناسلی همچنین فلوشیپ فوق تخصصی ارولوژی ترمیمی فارغ التحصیل از دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و عضو انجمن علمی ارولوژی ایران می باشد.

آیا این مطلب مفید بود؟ لطفا به آن امتیاز دهید
4.2/5 - (56 امتیاز)

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.پاسخ شما تا 2روز از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی خواهد شد.

پیگیری سوال قبل

   برای پیگیری پاسخ سوال خودتون و نمایش آن کد رهگیری خود را در این قسمت وارد کنید.
تصاویر پیوست امکان انتخاب تا ۵ تصویر وجود دارد. جهت انتخاب چندگانه کلید Ctrl را نگه دارید. (فرمت های مجاز شامل png, gif و jpg می باشد و حداکثر حجم هر تصویر ۸ مگابایت است.)
© همیارسیستم
درحال دریافت اطلاعات

از دکتر بپرسید

ویزیت Whatsapp

تماس با مطب

نوبت دهی اینترنتی

پرسش از دکتر