ایدز یا بیماری نقص ایمنی اکتسابی شدیدترین ترین تظاهر عفونت ناشی از ابتلاء به ویروس HIV می باشد. ایدز عبارتست از بروز عفونت های فرصت طلب جدی، سرطان ها، یا دیگر حالات تهدیدکننده زندگی به دلیل ابتلاء به عفونت HIV می باشد.
1.1% مردم بینسن 15 تا 49 سال در سرتاسر زندگی به غفونت HIV مبتلا هستند.
سه روش اصلی انتقال HIV عبارتند از: مقاربت محفاظت نشده (بدون کانوم)، تماس با خون آلوده، و انتقال از مادر به فرزند. تماس مستقیم با خون آلوده، مثل استفاده مشترک از سرنگ، مؤثرترین راه انتقال است. بطور کلی در سراسر دنیا، تماس جنسی بدون محفافظت (بدون کاندوم) بین مرد و زن روش غالب انتقال HIV می باشد (سازمان جهانی بهداشت 2004).
خطر عفونت HIV ناشی از رفتارهای جنسی در مقایسه با در معرض خون آلوده قرار گرفتن
روش/نوع انتقال | میانگین/محدوده (%)خطر عفونت |
تزریق خون آلوده | 84–100 |
استفاده از سرنگ مشترک | 0.8 |
فرد مفعول در نزدیکی مقعدی | 0.3–0.8 |
فرد فاعل در نزدیکی مقعدی | 0.04–0.1 |
کارکنان بهداشتی که سوزن آلوده در دستشان فرو می رود | 0.28–0.33 |
فرد فاعل در نزدیکی واژینال | 0.03–0.09 |
فرد مفعول در نزدیکی واژینال | 0.005–0.02 |
فرد فاعل در تماس جنسی دهانی | 0.003–0.008 |
فرد مفعول در تماس جنسی دهانی | 0.006–0.02 |
احتمال ابتلا به HIV در تماس جنسی، در افراد مفعول مقاربت مقعدی و همچنین در افرادی که زخم ناحیه تناسلی دارند یا سابقه زخم تناسلی دارند بیشتر می باشد.
وجود عفونت های مقاربتی عامل خطر بزرگی برای وجود عفونت HIV همزمان می باشد.
در مردان ختنه شده نسبت به آن هایی که ختنه نشده اند خطر ابتلا به HIV کمتر است.
سیر طبیعی عفونت HIV
در صورت عدم درمان، سیر طبیعی عفونت HIV 8 تا 12 سال طول می کشد و سه مرحله دارد:
1- عفونت اولیه
این مرحله در 40% تا 90% بیماران رخ می دهد. علائم 2 تا 4 هفته بعد از ابتلا به عفونت بروز می کند این علائم غیر اختصاصی است و همانند یک بیماری حاد تب دار است و معمولا ظرف مدت 14 روز بدون درمان و به خودی خود بهبود می یابد.
2- عفونت مزمن بدون علامت
این مرحله که حدود 10 سال به طول می انجامد دوره نهفته بیماری بوده که بیمار طی این مدت بدون علامت می باشد.
3- ایدز آشکار
مرحله نهایی و پیشرفته بیماری می باشد که ممکن است با عفونت های فرصت طلب و بدخیمی ها و انواع سرطان همراه باشد. بدون درمان، معمولا طی 2 تا3 سال منجر به مرگ می شود.
سیر بالینی عفونت HIV متغییر است و می تواند یکی از حالات زیر باشد:
- پیشرفت معمولی: 60تا 70 درصد موارد را شامل شده و (بدون درمان) از زمان ابتلاء به عفونت HIV تا بروز ایدز آشکار 10 تا 11 سال طول می کشد.
- پیشرفت سریع: 10 تا 20 درصد موارد را شامل شده و (بدون درمان)در کمتر از 5 سال فرد به ایدز مبتلا می شود.
- پیشرفت آهسته: 5 تا 15 درصد موارد را شامل شده و (بدون درمان) از زمان ابتلاء به عفونت و بروز ایدز آشکار بیش از 15 سال طول می کشد.
- عدم پیشرفت: یک درصد بیماران را تشکیل می دهد.
تشخیص ایدز
تقریبا در همه بیماران آنتی بادی ضد ویروس ، 6 هفته بعد از ابتلا به عفونت قابل کشف هستند. تست تشخیص یک فرآیند دو مرحله ای است. نمونه های مثبت اولیه با استفاده از روش غربالگری به خاطر حذف خطای آزمایشگاهی تکرار شده، و پس از آن با استفاده از روش ELISA می شود که آیا آنتی بادی تشخیص داده شده بر علیه HIV می باشد یا خیر؟ در صورت مثبت شدن ELISA، تست وسترن بلات انجام می شود که اگر این تست مثبت شد فرد مبتلا به عفونت HIV می باشد. تست وسترن بلات منفی نشان می دهد که یا تست ELISA مثبت کاذب یا یک عفونت حاد می باشد.
پرسش و پاسخ در مورد ایدز
جواب ۹۰ درصد این آزمایش ها ظرف ۶ هفته پس از ابتلای فرد به ویروس HIV، مثبت می شود. این آزمایش، به جستجوی محتویات ژنتیکی ویروس در خون پرداخته و آزمایش RNA یا تست تشخیص سریع HIV از نام های دیگر آن هستند. ۹۰ درصد آزمایش های تقویت نوکلئیک اسید (NAAT) ظرف ۱۰ الی ۱۲ روز پس از ابتلا مثبت می شوند. با گذشت ۶ هفته از زمان ابتلا، این آمار به ۹۹ درصد می رسد.
HIV (ویروس کمبود ایمنی انسانی) به ویروسی گفته می شود که مرحله ی نهایی عفونت آن ایدز نام دارد. این ویروس با آسیب رساندن تدریجی به سیستم ایمنی فرد، بدن را در برابر سایر ویروس ها، باکتری ها و انگل ها خلع سلاح می کند. این عفونت ها که با نام «عفونت های فرصت طلب» شناخته می شوند، در ابتدا خفیف بوده و پس از تخریب سیتم ایمنی بدن شدت می گیرند.
ایدز (سندرم اکتسابی کمبود ایمنی)، به مرحله ای از بیماری گفته می شود که سیستم ایمنی با از دست دادن سلول های CD4 خود ضعیف می شوند. این سلول ها گلبول های سفیدی هستند که وظیفه ی مقابله با عوامل بیماری زا را بر عهده دارند. در نبود این سلول های دفاعی، بدن در برابر بیماری هایی که به طور عادی قادر به مقابله با آنها می باشد، بسیار آسیب پذیر می شود.
ایدز زمانی تشخیص داده می شود که فرد دارای تعداد CD4 زیر 200 (در هر میلی متر مکعب از خون) باشد، یا حداقل یکی از شرایط منحصر به فرد ایدز را داشته باشد. این شرایط توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها (CDC) تعریف شده و شامل مواردی مثل لنفوم و پنومونی است.
نه به مدت زیاد. در مقایسه با ویروس های دیگر مثل آنفولانزا یا آبله مرغان، HIV ویروسی شکننده محسوب می شود. این ویروس در دمای اتاق (25 درجه سانتیگراد)، در معرض اشعه فرابنفش (خورشید)، یا در سطوحی با pH متفاوت با pH خون، قادر به زندگی نمی باشد.
حتی اگر این ویروس بتواند در این شرایط برای مدت کمی خود را زنده نگه دارد، باز هم احتمال اینکه بتواند شما را مبتلا کند تقریباً صفر است. به عنوان مثال، تا به حال هیچ مورد ثبت شده ای مبنی بر اینکه انتقال این ویروس از سوزن خونی که در فضای آزاد قرار داشته، وجود ندارد. حتی خطر انتقال HIV از سرنگ در محیط بهداری تنها 3/0 درصد است.
سه عامل اصلی انتقال HIV در ایالت متحده، به ترتیب رابطه ی جنسی مقعدی، رابطه جنسی واژینال و استفاده از سوزن مشترک می باشد. طبق آمار منتشر شده توسط CDC، احتمال انتقال ویروس HIV به شرح زیر است:
- مفعول در سکس مقعدی با فرد مبتلا به HIV: 1 به 72
- استفاده از یک سرنگ در مصرف مواد مخدر: 1 به 159
- فاعل در سکس مقعدی با فرد مبتلا به HIV: 1 به 909
- زنان در سکس واژینال: 1 به 1250
- مرد در سکس واژینال: 1 به 2500
با وجود اینکه این احتمال وجود دارد، اما آمار موارد ثبت شده به شدت پایین است. البته، سازمان آمار قادر به اندازه گیری دقیق این مقدار اندک نیست. زیرا معمولاً افرادی که سکس دهانی دارند، سکس واژینال یا مقعدی را نیز دارند.
البته، مشکلاتی مثل زخم دهان می تواند احتمال انتقال HIV از طریق سکس دهانی را بالا ببرد. هر چند، در این موارد هم احتمال انتقال بسیار کمتر موارد ذکر شده است. استفاده از کاندوم، سد دهانی و داروهای HIV می توانند به پیشگیری یا درمان این ویروس کمک کند.
به لطف تکنولوژی های مدرن، دقت تست HIV در درمانگاه ها بسیار بالا می باشد. هرچند، هنوز هم موارد نادر اشتباه بودن نتایج مثبت یا منفی وجود دارد. نرخ نتایج منفی کاذب 0/003 درصد و نرخ نتایج مثبت کاذب چیزی بین 0/0004-0/0007 درصد می باشد. علت این دقت بالا این است که بیشتر تست های HIV دو بار انجام می شود.
موارد منفی کاذب زمانی اتفاق می افتند که ویروس HIV در مراحل اولیه ی خود باشد. در این مرحله، بدن هنوز آنتی بادی کافی برای قابل تشخیص بودن بیماری را نساخته است. آزمایش های ترکیبی مدرن HIV کار پزشکان و بیماران را بسیار آسان کرده است. یعنی فرد پس از 3 تا 4 هفته بعد از آلودگی می تواند از جواب تست خود مطمئن باشد.
این تست ها برای افرادی که می خواهند به صورت شخصی این تست را انجام دهند، در نظر گرفته شده است. استفاده از این تست بسیار آسان بوده و تنها به مقداری از آب دهان نیاز است. نتیجه ی این تست در 20 دقیقه مشخص می شود.
از آنجایی که سطح آنتی بادی های موجود در آب دهان از خون پایین تر است، این تست در مقاطع ابتدایی ابتلا به ویروس HIV توانایی تشخیص بالایی ندارد. این تست حدوداً 7 درصد موارد جواب منفی کاذب را نشان می دهد. به این معنا که از از هر 12 بار آزمایش، یک بار خطا اتفاق می افتد.
تست پاپ اسمیر برای موارد متعددی استفاده می شود. اما تشخیص HIV با این تست ممکن نیست. هدف این آزمایش تشخیص تغییرات سلولی برای تشخیص سرطان دهانه ی رحم است. اما تست HIV حتماً باید روی خون یا آب دهان انجام شود.
با این وجود، تست پاپ اسمیر برای زنان مبتلا به HIV، از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا این زنان تا 5 برابر بیشتر در معرض خطر سرطان دهانه ی رحم قرار دارند. این تست همچنین برای سرطان مقعد یا ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) نیز کاربرد دارد.
40 الی 90 درصد افرادی که تازه به ویروس HIV مبتلا می شوند، در همان مراحل اولیه شروع عفونت دچار برخی از علائم می شوند. این علائم که خود را در هفته ی دوم تا چهارم نشان می دهند، شبیه به علائم آنفولانزا می باشد. فرد بیمار ممکن است علائمی مثل خشکی گلو، خستگی، سردرد، درد مفاصل و عضلات را داشته باشد.
یکی از علائم به خصوص مرحله ی شدت گرفتن ابتدایی عفونت، لنفادنوپاتی است. لنفادوپاتی، التهاب دردناک غدد لنفاوی، مخصوصاً در گردن، پشت گوش ها، زیر بغل و بین پاها می باشد. همچنین، خارش های ماکوپاپولار (برآمدگی های کوچک قرمز یا صورتی در بالاتنه) می تواند از دیگر علائم این مرحله از بیماری باشد.
علائم HIV در زنان و مردان تفاوت چندانی ندارد. البته، زنان ممکن است در مجاری تناسلی خود علائمی را تجربه کنند. مثل واژینوز باکتریال و کاندیدیازیس (یک عفونت قارچی رایج که به عنوان یک عفونت مخمری واژینال شناخته می شود). عفونت های دیگری مثل عفونت برفک دهان (نوعی عفونت قارچی)، در هر دوی زنان و مردان وجود دارد.
زنان مبتلا به HIV، به میزان بیشتری در معرض خطر بیماری التهاب لگن (PID) مزمن قرار دارند و ممکن است دچار پریودهای نامنظم و خونریزی های غیر عادی شوند. اما ورای تمام تفاوت های ذکر شده، این بیماری بیشتر از اینکه به جنسیت ربط داشته باشد، با توجه به شرایط هر فرد خود را نشان می دهد. علائمی مثل ژنتیک، سن، سابقه ی بیماری و سبک زندگی مثل مصرف دخانیات، رژیم غذایی و ورزش، نقش بالایی در تأثیر ویروس روی شما دارند.
در شرایط ایده آل، شما باید بلافاصله بعد از تشخیص، درمان را شروع کنید. اما در گذشته پزشکان تا زمانی که سطح CD4 فرد زیر 500 برسد، درمان را به تعویق می انداختند. علت این امر نگرانی از اثرات داروهای بلند مدت HIV و همچنین واکسینه شدن ویروس در برابر تأثیرات دارو بود. اما امروزه این مشکلات برطرف شده است. پزشک متخصص مطح می کند که امروزه شرایط متفاوت است. نسل جدید داروها، بسیاری از نگرانی های گذشته را از بین برده اند. علاوه بر این در صورت درمان به موقع و درست، فرد مبتلا به HIV می تواند یک زندگی راحت با طول عمر عادی را تجربه کند.
بنابراین، امروزه هدف درمان به جای افزایش طول عمر، بالا بردن کیفیت زندگی فرد می باشد. تحقیقات ثابت کرده اند که درمان زودهنگام ویروس HIV (حتی اگر بعد از پایین آمدن سطح CD4 از 500 آغاز شوند)، باز هم می تواند خطر شدت گرفتن ویروس در سال های آینده را تا 53 درصد کاهش دهد.
در نتیجه ی این تحقیقات، پزشکان پیشنهاد می دهند که بیمار، درمان HIV را از همان زمان تشخیص آغاز کند و به مواردی مثل سن، جنسیت، نژاد، درآمد و سطح سلامت توجهی نداشته باشند.
دکتر محمد جباری جراح و متخصص کلیه و مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص ارولوژی ترمیمی
حسين
پنجشنبه ۲۵ مرداد ۹۷( 5 سال پیش)
تعداد بازدید: 174
مشاهده پرسش
